Yazmak benim için bir tür yok olma ayini

İşte o röportaj

Yazar Ahmet Can ile uzun yıllara dayanan bir dostluğumuz var. Onu tek cümlede tanımlamak gerekirse son derece umursamaz bir yapısı var. Güya dünya yansa umrunda değil üzere rahat bir usulü var. Fakat Profil Yayınları’ndan çıkan son romanı İpini Koparan hiç o denli dingin rahat bir kitap değil. Sert tabirler, bazen küfürler, bayanları aşağılayan analizler, geçersiz kitap üretmeler ve daha neler de neler… Ahmet Can’a İpini Koparan’ı sordum o da tüm samimiyetiyle cevapladı…

Kitabın ismi neden İpini Koparan?

İpini koparmış birinin meczupluk kıssasını anlatıyorum. Olağan bir insanı anlatsaydım tahminen de kitabın ismi “normal bir insan” olacaktı.

Kitapta çocukluk aşkını mı anlatıyorsun?

Keşke bu kadar renkli bir çocukluk aşkım olsaydı. Romanların otobiyografik ögeler taşıdığı söylenir ancak ben bir kurgu yapıyorum. Etrafımdaki insanları gözlemliyorum. Çocukluğumdan beri daima bu müşahedeler üzerine düşünüyorum. Tanıdığım farklı insan öykülerini birbirine bağlayıp yeni bir olay örgüsü oluşturmaya çalışıyorum.

Bu olay örgüsüne kendin dahil olmuyor musun?

Kendimden kopuk bir halde o kesim modül öyküleri birleştiren zihnimse (ki öyle) bir halde dahil olmuş oluyorum. Lakin olayı bir roman haline getirme dahli bu. Tahminen de kendimi kendimden koparmaya çalışıyorum yazarken. Nihayetinde edebiyat bir şey anlatmaya çalışan insanın hayal dünyasıyla ilgili yazım serüveni. Ben o bir şey’i anlatırken diğer bir şey’e dönüşmeden yazamam.

Neye dönüşüyorsun?

Kendime yabancı olan karanlık yanıma dönüşüyorum. Yazma hareketi benim açımdan çok karanlık bir süreç. Üretirken yalnızlaşıyorum içe yöneliyorum ve yalnızca bilinçaltındaki kesimlerden besleniyorum. O bilinçaltı işte benim karanlık yanımla yüzleşmemi de sağlıyor. Severek yazanlara nitekim daima gıpta etmişimdir. Ben severek değil kendimi kanırtarak yazıyorum. Zira yazdıklarıma o denli yabancılaşıyorum ki bunları nasıl yazdım diye birden fazla sefer kendimi de sorguluyorum. Yazma sürecinde bölünmüş bir kişiliğin tesirine giriyorum ve o labirentte yalnızca sözler bana yol gösteriyor, o yolun engebelerinde yaralanıyorum fakat bu yara süratle kabuk bağlıyor. Yazmak benim için bir cins yok olma ayini.

Ama bu haller okuru ilgilendirmiyor?

Ben ilgilendiriyor demedim ki. Kendi yazma serüvenimden bahsettim.

Hayır demek istediğim anlaşılmamak isteyen bohem bir müellif üzere konuştun…

Hakaret üzere algıladım bunu, anlaşılmak istiyorum fakat herkesin anladığı halde değil.

Herkesin anladığı formda anlaşılmak da ne?

Yazarken mevzudan çok konuğa yani okura yönelen müellifler vardır. Ben yalnızca okura yönelik değil mevzuya yönelik bir konsantrasyonla yahut ilhamla diyelim yazıyorum.

Kitapta sıradan bir insan olmaktan bahsediyorsun. Neden sıradan bir insan olmak gerekiyor? Halbuki sıradan bir insan olmak demek hiç yaşamamak demektir.

Ben hiç yaşamamayı acı içinde yaşamaya yeğlerim. Afili cümlelerim yok acıdan besleniyorum usulü absürtlüklerle de hiç aram yok. Sıradan olabilmek bana nazaran bir insan için en üst düzey. Sıradanlığın cazibesi seni görünmez kılar. Hem sen dikkat çekmezsin hem de dış dünyandaki terslikler, acılar, kopuşlar, intiharlar, sevdiğin insanların ani mevti büyük bir travma oluşturmaz. Sıradanlığın cazibesi kabullenmektir, sürece yani mukadderata teslim olmaktır. Eskilerin tabiriyle zuhurata tabi olmak. O zuhurat ne getiriyorsa ona keşke teslim olabilsem.

Kitabın bir kısmında sıradan insanlardan hiçbir dengeyi bozmadıkları için nefret eden bir karakterin var ancak?

Evet, bu yüzden başta da söylediğim için o karakterim mecnun. Yani sıradanlığı yadsıyan kendini zeki sanan yeni bir şeyler söylediğini zanneden insan aslında yalnızca bir çeşit mecnunluk yaşıyor. Ziyanlı meczuplar ve zararsız meczuplar var raporlu olanlar genelde zararsızdır. Lakin kendini akıllı sanan ve içimizde dolanan o kadar çok meczup var ki. Ve işin tuhafı da şu deliliklerini devrimcilikle yahut karşıtlıklarıyla o denli hoş perdeleyorlar ki akıllı insan o kadar düşük bir düzeyde olmadığı için onları akıllı sanıyor. Yani akıllı insan daha yapıcıdır. Bardağın her vakit dolu tarafını görür lakin bu şu manaya da gelmesin, her türlü sömürüye her türlü aşağılanmaya göz yumar. Hayır, o yalnızca âlâ insan olmaya uğraşlar bunun dışında bir radikalliği yoktur. Zira ahlak, din, bilgi, aile, kültür, etraf, ideolojiler insanı daha düzgün insan yapmaz. İnsan içindeki empati hissiyle başkalarından farklılaşır ve düzgünlüğe ulaşır. Yoksa o saydığım tüm araçlar içindeki berbatlığı daha kıvamlı bir hale getirir. Âlâ ise de bu kere daha kıvamlı uygun olur. İnsan yalnızca kendinden uzaklaşarak egodan büsbütün arınarak uygunluğa ulaşabilir. Kötülük ise egodan beslenir. Dini bütün bir egoist ile ateist, marksist, agnostik, anarşist bir egoist ortasında hiçbir fark yoktur biri inandığı bedel uğruna göz kırpmadan adam öldürür öbürleri de. Güzel insan da öldürür lakin o benliği öldürmüştür. Ego tüm his bozukluklarının anasıdır.

Kitabın birtakım yerlerinde küfürler, argo sözler de yer alıyor neden bu türlü bir yol izleme gereği duydun küfürsüz edebiyat olmaz mı?

Elbette olur ancak o benim İpini Koparan da bunu yapmam imkansızdı. Zira anlattığım karakterler gerçek hayatta çok küfür ediyorlardı onları yalın bir biçimde gerçeğe uyarlamak için oldukları üzere yansıtmaktı gayem. Yoksa kendi hayatımda küfür etmeyi sevmem ve tercih de etmem. Küfür güçsüz insanların kendilerini uygun hissetmek için kullandıkları orta gazıdır.

Senin karakterlerinde güçsüz, kaybeden bir kişi bu yüzden mi küfür ediyor?

Evet, o fakat argoyla var olabilir zira kendinden intikam almak için yaşıyor. Yahut yaşıyor üzere yapıyor. Hayatın ona sunduğu varoluş biçimi bu. İpini Koparan, küfretmese meczup olduğunu anlayacak. O lisanı kullanarak kendi deliliğini perdeliyor. Her aksiyon bir sonrakine taban oluşturmak için kurgulanır zihinde. Lakin sonrası olmayan bir dünyada deliliğin farkına varış başlar. Dönüşü çok daha güç bir yoldur o.

Delilerden bahsederken güya içerden biri üzere konuşuyorsun onları çok güzel tanıyor üzere?

İyi tanıdığımı müşahade edebiliyorsan o vakit sen… (*burada ortaya giriyorum kelamını keserek tamam başka soruya geçeyim diyorum gülerek. )

Kitapta psikoloji ilmini çok hafife alıyorsun, bunun sebebi nedir?

Bir ilim olarak görmüyorum desem kâfi mi zira bu konu çok su kaldırır.

Bunca psikiyatrist, psikolog o zaman ne iş yapıyor?

Bence bu soruya onlar yanıt vermeli. İnsan kendini kurtaramıyorsa bir oburu onu asla o kuyudan kurtaramaz. Kendine gel, kendini bırakma demek için oradalar. Bunu zati tüm öğretilerde bulabilirsin. Lakin o öğretiler sana kimyasal ilaç vermez. O acıyla yaşamayı yüceltirler. Zira insan acısından beslendiği nispette kendi gelişimini tamamlayacak. Bir oburunun telkiniyle iyileşiyorsan yarın bir diğeri seni tekrar hasta edebilir demektir bu. O halde ne gerek var bu kısır döngüye girmeye?

Kitapta bayanları da çok kolaya alıyorsun bayanlar anlattığın kadar zayıf mı?

Başta da söyledim bu bir teori kitabı olsa evet kolaya almışım diyeceğim lakin buradaki her fikir psikiyatri konusunda olduğu üzere savunduğum problemler değil. Romanın seyri argo gerektirdiği için o kadar argo var sevdiği bayan çok zeki olduğu için İpini Koparan bayanları kolaya almak zorunda kalıyor. Kendi düzeyinden aşağıda görmediği bir bayana asla ulaşamayacağına koşullanmış bir adamın öyküsü bu. Bayanı dahil etmediğin bir roman bence eksiktir. Kolaya aldığımda (bu her ne olursa olsun) onu yok sayarım. Lakin kitapta bu kadar uzun bayanların reaksiyonları üzerine yazıyorsam aslında çok ciddiye alıyorum demektir. Bayanları kışkırtma(Gülüyor)

Kitapta birileriyle hesaplaşma var mı?

Hayır. Edebiyat yapmaya çabalıyorum hakikaten diğer bir niyetim yok.

Kitapla ilgili yansılar ne durumda?

Ciddi bir reaksiyon olmadı. Çıkalı iki yılı geçti. Reklam ve pr işlerini hiç beceremem hasebiyle bu da yok olup giden binlerce kitaptan biri olacak. Yazgısı bu türlü.

Yeni bir roman çalışması var mı?

Hayır yok. Şuan yalnızca uzun seyahatler yapıp yeni müşahedeler biriktiriyorum.