Yapay zekâ dost mu, dijital bir illüzyon mu? Uzmanlar yanıtladı

Teknolojinin gündelik hayatın her alanına sızdığı bir çağda yaşıyoruz. Evvelce yalnızca bir araç olan yapay zekâ, bugün birçok insan için sohbet arkadaşı, kaygı ortağı, bilgi kaynağı, hatta duygusal dayanak aracı haline geldi. Bilhassa genç kuşak, yapay zekâsız bir gelecek düşünemiyor. Lakin bu yakınlaşmanın ruhsal ve toplumsal tesirleri üzerine uzmanlar uyarıyor.

Bilişim uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, yapay zekânın şimdi insan üzere hissetme yeteneğine sahip olmadığını, lakin veri tabanlı örüntülerle hisleri taklit edebildiğini vurguladı.

“Yapay zekâ tabanlı sohbet botları, şahsileştirilmiş karşılıklar oluşturabiliyor. Evvelki bildirileri ve kullanıcı tercihini tahlil ederek ‘empati benzeri’ yansılar verebiliyorlar,” diyen Kırık, bu sistemlerin insan etkileşimine misal tecrübeler sunduğunu lakin gerçek duygusal anlayıştan uzak olduğunu tabir etti.

Buna karşın yalnızlık çeken bireyler için yapay zekânın kısa vadeli rahatlama sağlayabileceğini söyleyen Kırık, bu sistemlerin insan bağlarının yerine geçmemesi, tamamlayıcı olarak kullanılması gerektiğini savundu.

Psikolojik danışman Aleyna Nazlıcan Yıldız, yapay zekânın bireyin toplumsal hayatını nasıl şekillendirdiğini ruhsal açıdan kıymetlendirdi.

“Yapay zekâ ile iletişim, birtakım bireyler için huzur verici olabilir, fakat bu daima hale geldiğinde gerçek insan münasebetlerini zayıflatır,” diyen Yıldız, bu durumun özgüven eksikliği, irtibat hünerlerinde gerileme ve duygusal yalnızlık üzere sonuçlara yol açabileceğini belirtti.

Yıldız, şu çarpıcı cümleyle uyardı:
“Yapay zekânın omzuna yaslanıp birlikte gözyaşı dökemezsiniz.”

• Gerçek dostluk, birlikte geçirilen vakit, kriz anlarında verilen dayanak ve karşılıklı bağlılıkla inşa edilir.

• Yapay zekâ ile sohbet, bu manalı bağın yerini tutamaz.

• Yıldız’a nazaran yapay zekâya çok bağlılık, bireyin kendini tabir etme, empati kurma ve bağlantı idaresi becerilerini törpüleyebilir.

BİLİNÇSİZ YAKLAŞIM RUHSAL RİSKLER DOĞURUYOR

Psikolojik danışman Aleyna Nazlıcan Yıldız, yapay zekâ ile çok ve bilinçsiz etkileşimin birtakım psikolojik bozuklukları tetikleyebileceğini belirtti:

1. Sosyal izolasyon ve depresyon riski: Yapay zekânın “mükemmel yanıtları”, gerçek beşerlerle bağlantı kurmayı zorlaştırabilir.

2. Anksiyete: İş dünyasındaki yapay zekâ uygulamaları, iş kaybı ve mahremiyet telaşlarını artırabilir.

3. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB): Bilgiye ulaşma muhtaçlığı denetimsiz hale geldiğinde takıntılı kanılar ortaya çıkabilir.

Uzmanlara nazaran: Hayır.

Yapay zekâ insan bağlantılarının yerini tutamaz. Lakin gerçek biçimde kullanıldığında sosyal bağları destekleyici, tamamlayıcı bir rol üstlenebilir. Bu sebeple, yapay zekâyı bir araç olarak görmek, onunla kurulan bağı gerçeklikten kopmadan yönetmek en sağlıklı yaklaşım olarak öne çıkıyor.

Sabah