Türkiye, yüksek teknoloji ihracatında 8,5 milyar dolara ulaştı!

Teknoloji ihracatında kıyasıya bir savaş yaşanıyor. ABD ve Almanya ortasında 2. Dünya Savaşı’nda yaşanan teknoloji mücadelesi, Soğuk Savaş’ta ABD ve Rusya ortasında devam etmişti. Bugün ise sahnede Çin ve Batı var.

Özellikle yapay zeka ve çip teknolojilerindeki gelişmeler, bu yarışın tarafını belirliyor. Çin merkezli bir şirketin geliştirdiği “DeepSeek R-1” isimli yapay zeka modeli, piyasada büyük yankı uyandırdı. Bu gelişme, teknoloji dünyasında büyük değişimlerin kapıda olduğunu gösterdi.

ÇİNLİLER GELİYOR! YAPAY ZEKA VE ÇİP SAVAŞI KIZIŞIYOR

DeepSeek R-1’in piyasaya sürülmesi, yapay zekanın gelişimi için yüksek donanım muhtaçlığının sanıldığı kadar büyük olmayabileceğini gösterdi. Özellikle Nvidia’nın pay kıymetinin bir günde 500 milyar dolar erimesi, bu teknolojik dönüşümün global tesirlerini gözler önüne serdi.

Elektrikli araç bataryaları ve otomotiv elektroniğinde yaşanan ilerlemeler, Alman otomotiv sanayisini tehdit ederken, mobil teknoloji dönüşümü de ülkelerin ihracat istikrarlarını sarsmaya başladı. Finlandiya’nın teknoloji ihracatında 15 milyar dolardan 5 milyar dolara düşmesi, teknolojideki süratli değişimin ekonomileri nasıl etkilediğinin en somut örneklerinden biri.

AR-GE VE İNOVASYONDAKİ YARIŞ SÜRAT KESMİYOR

Teknolojide kelam sahibi olmanın yolu AR-GE ve inovasyondan geçiyor. Ülkeler, Ar-Ge yatırımlarını artırarak teknoloji ihracatında liderlik için kıyasıya rekabet ediyor. Bu yarışta geride kalmak, ekonomik ve siyasi güç kaybına neden olabilir.

Türkiye de bu alanda büyük atılımlar yapıyor. OECD datalarına nazaran, araştırmacı istihdamı artışında Türkiye birinci sırada yer alıyor. Ancak, memleketler arası patent müracaatlarının düşük olması ve özel bölümdeki doktora mezunu araştırmacı oranının düşük kalması, Türkiye’nin bu alanda daha fazla çalışması gerektiğini gösteriyor.

TÜRKİYE’NİN TEKNOLOJİ İHRACATINDAKİ YÜKSELİŞİ

1990: 1,8 milyar dolar – 36’ncı sıra

2000: 6 milyar dolar – 33’üncü sıra
2010: 26,5 milyar dolar – 26’ncı sıra
2022: 45 milyar dolar – 27’nci sıra
2023: 8,5 milyar dolar yüksek teknoloji ihracatı – 35’inci sıra

Son 10 yılda Türkiye, nitelikli teknoloji ihracatında değerli bir ivme kazandı. Özellikle savunma sanayii, elektronik ve ilaç bölümlerindeki gelişmeler, bu yükselişte büyük rol oynadı.

TÜRKİYE HANGİ ÜLKELERİ GEÇTİ?

2010’da Türkiye’nin gerisinde olduğu birtakım ülkeler 2023’te geçildi:

Finlandiya
Brezilya
Norveç
Avustralya
Portekiz

Türkiye, 5 milyar doların üzerinde yüksek teknoloji ihracatı yapan 40 ülke içinde, 2010’dan 2023’e en süratli büyüyen 3’üncü ülke oldu.

TÜRKİYE’NİN GELECEKTEKİ TEKNOLOJİ HEDEFLERİ

Yazılım ve derin teknoloji (Deep Tech) alanındaki yatırımları artırmak
Üniversite-sanayi iş birliğini güçlendirmek
Uluslararası patent müracaatlarını artırmak
Girişim sermayesi pazarını büyütmek
AR-GE yatırımlarını daha stratejik bir hale getirmek

Türkiye’nin teknoloji ihracatındaki yükselişi umut verici olsa da global rekabetin çok sert olduğu unutulmamalı. Daha fazla Ar-Ge yatırımı, girişimcilik takviyesi ve inovasyon kapasitesinin artırılması, Türkiye’yi teknoloji arenasında daha üst sıralara taşıyabilir.

AA