Trump-Erdoğan hattı ısınıyor: Türkiye, Orta Doğu’da vazgeçilmez aktör!
Türkiye ile ABD ortasındaki alakalar, Donald Trump’ın yine başkanlık koltuğuna oturması ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile olan şahsî yakınlığı sayesinde yeni bir açılım eşiğinde bulunuyor. Avrupa’daki güvenlik sorunları, ABD’nin Çin’e yönelik sert tavrı ve Orta Doğu’daki kırılgan denge, Türkiye’nin Avrasya ve Orta Doğu jeopolitiğinde sağlam bir ortak olarak öne çıkmasına neden oldu.
Ankara Toplumsal Bilimler Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Akif Kireçci, bu dinamikleri değerlendirdiği tahlilinde, “Bu fırsat penceresinin kalıcı ve dengeli işbirliklerine dönüşmesi, her iki ülkenin iradesine bağlıdır” tabirlerini kullandı.
LOBİLER GÖLGE DÜŞÜRÜYOR: FETÖ, ERMENİ, YUNAN LOBİSİ MASADA
ABD’deki siyaset üretim süreci, yalnızca stratejik çıkarlarla değil, birebir vakitte tesirli lobilerin yönlendirmeleriyle de şekilleniyor. Ermeni lobisi, Yunan lobisi ve bilhassa son yıllarda FETÖ lobisi, Kongre’de Türkiye tersi kararlar aldırabilecek güce sahip. Bu kümelerin tesiri, CAATSA yaptırımları, F-35 programından dışlanma ve İsrail’in Gazze’deki yıkımına ABD’nin takviyesi üzere olaylarda net halde görüldü.
Kireçci, “İsrail lobisi yalnızca Gazze değil, Türkiye’nin savunma projeleri üzerinde de tesirli oldu. Bu süreçte ABD’nin tavrı, lobilerden bağımsız şekillenmelidir” değerlendirmesini yaptı.
TÜRKİYE’NİN FIRSAT KAPISI: ORTA DOĞU’DA YENİ NİZAM, YENİ GÖREVLER
Yakın periyotta gerçekleşen Trump-Erdoğan telefon görüşmesi ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın ABD’ye olası ziyareti, iki ülke münasebetlerinin kapsamlı bir hazırlık sürecine girdiğini gösteriyor. Trump’ın Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff’un “dönüştürücü” ifadesi, beklentilerin yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Masadaki en kritik başlıklardan biri, Suriye’nin istikrara kavuşturulması süreci olacak. Türkiye’nin burada oynayacağı yapıcı ve istikrar sağlayıcı rol, İsrail’in saldırgan tavrını frenleyebilecek yegâne ögeler ortasında. ABD’nin ise bu süreçte Türkiye’nin barış eforlarına finansal ve diplomatik dayanak sunması bekleniyor.
NATO VE SAVUNMA EVRAKI: F-35 VE F-16 SÜREÇLERİ KRİTİK
Türkiye’nin NATO’daki güvenlik sağlayıcı rolü, bilhassa savunma teknolojilerinde son yıllarda yakaladığı ivmeyle daha da görünür hale geldi. Bu kapsamda, Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesi, CAATSA yaptırımlarının kaldırılması ve F-16 tedarik süreçlerinin tamamlanması, iki tarafın gündeminde birinci sıralarda yer alıyor.
ABD’nin Avrupa Birliği’ne karşı dışlayıcı politikaları ve olası NATO’dan çekilme senaryosu, Türkiye’yi Avrupa güvenliği için kilit ülke pozisyonuna taşıyor. Bu denklemde Türkiye ile ABD ortasındaki stratejik savunma işbirliği, Avrupa’nın güvenlik yapısını direkt etkileyebilir.
PYD’YE SİLAH YARDIMI TANSİYONU ARTIRIYOR
Bağlardaki en hassas evraklardan biri, ABD’nin PYD’ye sağladığı silah ve istihbarat desteği. Türkiye, terör örgütü PKK’nın Suriye koluna yapılan bu yardımların, ne NATO ruhuyla ne de ikili bağlarla bağdaşmadığını net biçimde ortaya koyuyor.
Kireçci, “Türkiye bölgede DEAŞ dahil her türlü terör örgütüyle çaba eden en faal ülkedir. ABD’nin PYD’yle istikrar kurma stratejisi bölgede yeni istikrarsızlıklar doğurur” diyerek ihtarlarda bulundu.
İKİLİ TİCARETTE 100 MİLYAR DOLARLIK AMAÇ GÜNCELLENİYOR
Türkiye ile ABD ortasında ticaret hacminin genişletilmesi, stratejik ahengi güçlendirecek adımlardan biri olarak öne çıkıyor. Türkiye’den ihraç edilen eserlere uygulanan yüzde 10’luk gümrük vergisi, öbür ülkelere kıyasla daha avantajlı pozisyonda. Bilhassa enerji, dokuma, demir çelik, besin ve yüksek teknoloji ürünleri, bu hacmi artıracak esas kesimler ortasında.
Trump devrinde gündeme gelen 100 milyar dolarlık ticaret gayesinin güncellenmesi, her iki tarafın da ortak eğilimi olacak.
İSRAİL’İN AKINLARI ‘KIRILMA NOKTASI’ OLABİLİR
İsrail’in Gazze ve Suriye’de sürdürdüğü saldırgan politikalar, Türkiye ile ABD münasebetlerinde potansiyel kırılma noktaları yaratabilir. Türkiye, bu atakların durdurulmasını kalıcı barışın ön şartı olarak görüyor. ABD’nin İsrail’e silah ve moral desteği, bağlarda ani kopuşlara yol açabilecek kadar hassas bir başlık haline geldi.
Kireçci, “Gazze’deki katliamın sürmesi, ABD-Türkiye münasebetlerinde telafisi güç tansiyonlar doğurabilir” kelamlarıyla bu riskin altını çizdi.
BÖLGESEL GÜVENLİĞİN TEMİNATI TÜRKİYE
Türkiye, merkezi otoriteleri zayıflamış ülkelerle çevrili bir coğrafyada enerji ve ticaret koridorlarının güvenliğini sağlamada, düzensiz göçü önlemede ve bölgesel istikrar üretmede öncü rol üstleniyor. Trump idaresinin bu role vereceği destek, hem ABD hem de bölge ülkeleri açısından kritik bir adım olacak.
LİDERLER ORTASINDAKİ YAKINLIK TEK BAŞINA KÂFİ DEĞİL
Trump-Erdoğan ortasındaki pozitif ferdî dinamikler, diplomatik münasebetlerin pürüzsüz gideceği manasına gelmiyor. Örneğin, Dışişleri Bakanı Fidan ile ABD’li mevkidaşı Marco Rubio’nun görüşmesinden çabucak sonra ABD’de tutuklanan Türk öğrenci Rümeysa Öztürk örneği, lobilerin ne kadar ziyan verici olabileceğini ortaya koyuyor.
Uzmanlar, iki başkanın ortak anlayışının jeopolitik belirsizlikleri aşmak için güçlü bir fırsat sunduğunu, lakin bunun kurumsal seviyede sağlam temellerle desteklenmesi gerektiğini belirtiyor.
