İşte Ahmet Can’ın kalame aldığı o yazı;
Hayal kırıklığına uğrayan insan, eşyalarını toplar üzere hayatını toplar; anılarından, tanıdığı başka yüzlerden, yerlerden uzaklaşır.
Kaçış gerçekleşir, bavullar hafifler lakin ruhundaki yük ağırlaşır. Zira yolcu, nereye giderse gitsin, kendisinden kaçamaz; nereye giderse beynini de gittiği yere taşır. Trenler uzak köylere, gemiler sessiz limanlara ulaşabilir ancak insan zihni, her gittiği yerde onu yine karşılar. Şuuraltı dediğimiz o tabansız kuyuda yankılanan sesler, dış dünyadan kaçışın beyhude olduğunu hatırlatır.
Dostoyevski’nin Raskolnikov’u üzere, cürümden kaçabilirsiniz tahminen, lakin vicdanın soğuk nefesi her adımda ensenizde olacak. Tolstoy’un İvan İlyiç’i üzere, bir ömrü unutarak yaşayabilirsiniz; ta ki o kaçınılmaz gerçekle baş başa kaldığınız ana dek. İşte şuuraltı, insanın sırtını dönüp görmezden geldiği her şeyi bir mahkeme üzere önüne serer.
Şuuraltı insanın aynasıdır; ne vakit başımızı çevirmeye çalışsak, manzaramızı karşımıza tekrar yerleştirir. Hatırlamadığımız çocukluk travmaları, bastırılmış dilekler, yarım kalmış öfkeler ve sorular… Hepsi, gece lambası söndüğünde karanlık odada üzerimize gelir.
Kaçmak, beşere bir müddetliğine özgürlük duygusu verebilir; yeni kentler, yeni yüzler… Ancak şuuraltı, bir gölge üzere peşimizden gelir. O, ne vakte ne de yere bağlıdır. Unutulmuş bir taşra kasabasındaki sessizlikte de, kalabalık kentlerin kaosunda da tıpkı sesle fısıldar: “Buradayım.”
Tolstoy’un o derin müşahedelerini hatırlayalım: İnsanın huzur arayışı, birçok vakit kendi içindeki fırtınaları susturmak için dış dünyayı düzenleme eforuna dönüşür. Ancak bu efor, bir çocuk üzere denizin kumlarına kale yapmaya benzeri; dalgalar her seferinde kaleyi yerle bir eder. Şuuraltında da o denli; bastırılan her şey apansızın geri gelir, hem de daha güçlü bir tazyikle.
Dostoyevski’nin karanlık derinliklerine inelim artık: İnsan, en çok kendinden korkar. Diğerlerine karşı maskeler takabilir, palavralar söyleyebilir, fakat kendi zihnine karşı savunmasızdır. Bu yüzden şuuraltıyla yüzleşmek, mahkeme salonunda kendi kendine hâkimlik yapmaya misal. Suçlayacak kimse yoktur, zira sanık da sizsiniz, yargıç da.
Peki, kurtuluş mümkün mü? Tahminen de değil. Zira insan, geçmişiyle ve kaygılarıyla bir bütündür. Lakin Tolstoy’un “Diriliş”inde bulduğumuz o ince umut ışığı üzere, yüzleşmek gerçek bir başlangıç olabilir. Kaçmak yerine durup bakmak, o karanlık aynaya gözlerimizi dikip kendi gerçeğimizi görmek… İşte bu, özgürlüğün en saf hâlidir.
Sonuçta insan, kaçabileceği bir dünya inşa edebilir ancak kendi zihninin duvarlarından hiçbir vakit sıyrılamaz. Tahminen de bu, hayatın en trajik yanıdır; birebir vakitte da en insani olanı. Zira kendinden kaçamayacağını bilen, nihayet kendiyle barışmaya başlayabilir.
Anlamak, kaçıştan çok, yüzleşmekle mümkündür. İnsan, kendi benliğinden kaçtıkça, daha da yalnızlaşır. Pessoa’dan ilhamla, tahminen de kendini tanımak en büyük cehennemdir. Yüzleşmenin ne kadar acı verici olabileceğine dair bu kelam, insanın kendisiyle yüzleşmesinin tıpkı vakitte korkutucu olabileceğini de tabir eder.
İnsanın ruhi dünyasında daima yankılanan içsel sesler, çıkmaza sürüklenişin işaretidir. Zihnin, şuuraltındaki travmalarla dolu karanlık labirentlerinde kaybolmuşken, kişi dış dünyada aradığı huzuru asla bulamaz.
Benliğin en derin adasındaki yalnızlık, beşere ne kaçacak bir yer ne de çıkış imkânı sunar. Bu yüzden gerçek özgürlüğün içimizdeki esaretten kurtulmak olduğu öğretisi tahminen de bizi bir nebze rahatlatır. Ruhi ıstıraplarla boğuşanların kaçışları birden fazla vakit beynin ilüzyonudur. Yola çıkmak, âşık olmak, coşkuyla yaşamak, slogan atmak… Hepsi bu ilüzyonun aparatlarıdır.
Dolayısıyla şuuraltı, hem bir endişe mahzeni hem de insanın kimliğini anlaması için bir yol göstericidir.
Her insan kendi iç seyahatinin içinde kaybolur, zira “İçindeki sen, dışındaki senin göremediği bir sen.”
Şuuraltı, bir nevi kişinin derinliklerindeki gerçekliğin, bastırılmış isteklerin, kaybolmuş hayallerin, öfkenin ve endişelerin gizlendiği yerdir. Ama bu yerin derinliklerine inilmeden gerçek benlik anlayışına ulaşmak imkânsızdır. Kaçmak, yalnızca kolay rahatlama imkanı sağlar, ancak insanın en derinindeki gerçeğe ulaşmadıkça, huzura ermesi de mümkün olmayacaktır. Şuuraltı ile yüzleşmenin beşere en en son özgürlüğü getireceğine inanmak aslında en mantıklısı.Hayal kırıklığına uğrayan insan, eşyalarını toplar üzere hayatını toplar; anılarından, tanıdığı öbür yüzlerden, yerlerden uzaklaşır.
Kaçış gerçekleşir, bavullar hafifler lakin ruhundaki yük ağırlaşır. Zira yolcu, nereye giderse gitsin, kendisinden kaçamaz; nereye giderse beynini de gittiği yere taşır. Trenler uzak köylere, gemiler sessiz limanlara ulaşabilir fakat insan zihni, her gittiği yerde onu yine karşılar. Şuuraltı dediğimiz o tabansız kuyuda yankılanan sesler, dış dünyadan kaçışın beyhude olduğunu hatırlatır.
Dostoyevski’nin Raskolnikov’u üzere, kabahatten kaçabilirsiniz tahminen, ancak vicdanın soğuk nefesi her adımda ensenizde olacak. Tolstoy’un İvan İlyiç’i üzere, bir ömrü unutarak yaşayabilirsiniz; ta ki o kaçınılmaz gerçekle baş başa kaldığınız ana dek. İşte şuuraltı, insanın sırtını dönüp görmezden geldiği her şeyi bir mahkeme üzere önüne serer.
Şuuraltı insanın aynasıdır; ne vakit başımızı çevirmeye çalışsak, manzaramızı karşımıza yine yerleştirir. Hatırlamadığımız çocukluk travmaları, bastırılmış istekler, yarım kalmış öfkeler ve sorular… Hepsi, gece lambası söndüğünde karanlık odada üzerimize gelir.
Kaçmak, beşere bir müddetliğine özgürlük duygusu verebilir; yeni kentler, yeni yüzler… Lakin şuuraltı, bir gölge üzere peşimizden gelir. O, ne vakte ne de yere bağlıdır. Unutulmuş bir taşra kasabasındaki sessizlikte de, kalabalık kentlerin kaosunda da tıpkı sesle fısıldar: “Buradayım.”
Tolstoy’un o derin müşahedelerini hatırlayalım: İnsanın huzur arayışı, birçok vakit kendi içindeki fırtınaları susturmak için dış dünyayı düzenleme gayretine dönüşür. Fakat bu efor, bir çocuk üzere denizin kumlarına kale yapmaya misal; dalgalar her seferinde kaleyi yerle bir eder. Şuuraltında da o denli; bastırılan her şey apansız geri gelir, hem de daha güçlü bir tazyikle.
Dostoyevski’nin karanlık derinliklerine inelim artık: İnsan, en çok kendinden korkar. Diğerlerine karşı maskeler takabilir, palavralar söyleyebilir, ancak kendi zihnine karşı savunmasızdır. Bu yüzden şuuraltıyla yüzleşmek, mahkeme salonunda kendi kendine hâkimlik yapmaya misal. Suçlayacak kimse yoktur, zira sanık da sizsiniz, yargıç da.
Peki, kurtuluş mümkün mü? Tahminen de değil. Zira insan, geçmişiyle ve endişeleriyle bir bütündür. Fakat Tolstoy’un “Diriliş”inde bulduğumuz o ince umut ışığı üzere, yüzleşmek gerçek bir başlangıç olabilir. Kaçmak yerine durup bakmak, o karanlık aynaya gözlerimizi dikip kendi gerçeğimizi görmek… İşte bu, özgürlüğün en saf hâlidir.
Sonuçta insan, kaçabileceği bir dünya inşa edebilir lakin kendi zihninin duvarlarından hiçbir vakit sıyrılamaz. Tahminen de bu, ömrün en trajik yanıdır; birebir vakitte da en insani olanı. Zira kendinden kaçamayacağını bilen, nihayet kendiyle barışmaya başlayabilir.
Anlamak, kaçıştan çok, yüzleşmekle mümkündür. İnsan, kendi benliğinden kaçtıkça, daha da yalnızlaşır. Pessoa’dan ilhamla, tahminen de kendini tanımak en büyük cehennemdir. Yüzleşmenin ne kadar acı verici olabileceğine dair bu kelam, insanın kendisiyle yüzleşmesinin birebir vakitte korkutucu olabileceğini de söz eder.
İnsanın ruhi dünyasında daima yankılanan içsel sesler, çıkmaza sürüklenişin işaretidir. Zihnin, şuuraltındaki travmalarla dolu karanlık labirentlerinde kaybolmuşken, kişi dış dünyada aradığı huzuru asla bulamaz.
Benliğin en derin adasındaki yalnızlık, beşere ne kaçacak bir yer ne de çıkış imkânı sunar. Bu yüzden gerçek özgürlüğün içimizdeki esaretten kurtulmak olduğu öğretisi tahminen de bizi bir nebze rahatlatır. Ruhi ıstıraplarla boğuşanların kaçışları birçok vakit beynin ilüzyonudur. Yola çıkmak, âşık olmak, coşkuyla yaşamak, slogan atmak… Hepsi bu ilüzyonun aparatlarıdır.
Dolayısıyla şuuraltı, hem bir kaygı mahzeni hem de insanın kimliğini anlaması için bir yol göstericidir.
Her insan kendi iç seyahatinin içinde kaybolur, zira “İçindeki sen, dışındaki senin göremediği bir sen.”
Şuuraltı, bir nevi kişinin derinliklerindeki gerçekliğin, bastırılmış dileklerin, kaybolmuş hayallerin, öfkenin ve endişelerin gizlendiği yerdir. Ancak bu yerin derinliklerine inilmeden gerçek benlik anlayışına ulaşmak imkânsızdır. Kaçmak, yalnızca kolay rahatlama imkanı sağlar, ancak insanın en derinindeki gerçeğe ulaşmadıkça, huzura ermesi de mümkün olmayacaktır. Şuuraltı ile yüzleşmenin beşere en en son özgürlüğü getireceğine inanmak aslında en mantıklısı.