Lavrov, başşehir Moskova’da düzenlediği basın toplantısında, Rus diplomasisinin 2024 yılındaki faaliyetlerini kıymetlendirdi.
Suriye’deki duruma değinen Lavrov, “Orta Doğu’dan ayrılmıyoruz. Suriye’de kimi olaylar yaşandı. Bunun nedeni de 10 yıl içinde siyasi sürecin frenlenmesi. Bir şey değiştirmeme isteği vardı.” diye konuştu.
Lavrov, bunun yanlışsız olmadığını ve eski Suriye idaresine Anayasa Komitesinin yine çalışmalarını başlatmasını teşvik ettiklerini anlatarak, “Şam idaresi, komitenin çalışmasını ve kimi mutabakatlara varmasını pek istemedi. İktidar paylaşımı konusunda muahede sağlanabilirdi. Terörist olmayan muhalif güçlerle iktidarın paylaşımın yapılmasını istemediler. Siyasi süreçte yavaşlama yaşandı. Bununla birlikte toplumsal sıkıntılar yaşanmaya başladı ve durum berbatlaştı. ABD’nin yaptırımları Suriye’nin iktisadını boğdu.” sözlerini kullandı.
ABD’nin Suriye’nin doğusundaki toprakları işgal ettiğini söyleyen Lavrov, “Bu bölgede petrol yatakları bulunuyor. Bu bölgede elde edilen kaynaklar, Suriye’nin kuzey doğusundaki ayrılıkçı ögeleri desteklemek için kullanılıyor.” dedi.
Lavrov, Suriye’deki Kürtlere “Şam ile köprü kurulması” konusunda teklifte bulunduklarını hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Onlar bunu istemedi. Onlar, orada Amerikalıların olacağını ve yarı devlet kuracağını söylüyordu. Onlara şunu daima anlatmaya çalıştık: Türkiye ve Irak, Kürt devletinin kurulmasına müsaade vermeyecek. Kürtlerin haklarının Suriye, Irak, İran ve Türkiye’de istişare edilmesinden ve korunmasından yana yaklaşım sergiledik. Bir taraftan Şam, başka yandan Kürtler müzakere etmek istemiyordu.”
Suriye problemine ait oluşturulan platformlar ortasında da etkileşimin zayıf olduğuna işaret eden Lavorv, “Böylece boşluk oluştu ve patlama yaşandı. Gerçekleri kabul etmek lazım.” yorumunu yaptı.
Rusya’nın Şam Büyükelçiliğinin faaliyetleri ve Suriye’nin yeni idaresi ile temasları sürdürdüğünü lisana getiren Lavrov, “Suriye’deki durumun güzelleştirilmesi istikametindeki teşebbüslerde faydalı olmak istiyoruz. Bunun için Suriye’deki tüm siyasi, etnik, dini güçler ve tüm dış güçlerin iştirakiyle kapsamlı diyaloğa gereksinim var. Türk ve Körfez ülkelerinden meslektaşlarla görüştüm. Onlar, bu sürece Rusya, Çin, İran’ın dahil edilmesinden yana. Buna açığız.” değerlendirmesinde bulundu.
Lavrov, Astana Formatı’nın bu bahiste rol oynayabileceğini belirterek, “Eğer birileri, Suriye topraklarında rakipleriyle hesaplaşma yerine nitekim sürdürülebilir sonuca odaklı süreci başlatmak istiyorsa, bunu görüşmeye hazırız.” sözünü kullandı.
“ABD, TürkAkım’ı devre dışı bırakmaya çalışıyor”
Ukrayna’nın TürkAkım boru çizgisine doğal gaz sağlayan Krasnodar bölgesindeki kompresör istasyonuna insansız hava araçlarıyla (İHA) taarruz teşebbüsünde bulunduğunu anımsatan Lavrov, ABD’nin TürkAkım’ı devre dışı bırakmaya çalıştığını aktardı.
Lavrov, “ABD, güç başta olmak üzere hiçbir alanda rakip istemiyor. ABD, Avrupa Birliği’nin (AB) güç alanındaki refahının temellerini bozacak terör hareketlerine müsaade veriyor, Ukrayna’daki idaresi Kuzey Akım’dan sonra TürkAkım’ı da devre dışı bırakmaya teşvik ediyor.” dedi.
Bakan Lavrov, ABD ve müttefiklerinin, adil rekabetten vazgeçtiğini ve agresif sistemlerle rakiplerini bastırma tarafında siyaset izlediğini belirtti.
“BMGK’nin ıslahat edilmesi gerekli”
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) yapısını pahalandıran Lavrov, “BMGK’nin ıslahat edilmesi gerekli. Zira global iktisat, finans, siyaset ve askeri alanlarda özel sorumluluk taşıyan ülkeler BMGK’de temsil edilmiyor.” tespitinde bulundu.
Lavrov, Hindistan ile Brezilya’nın tüm kriterlere nazaran BMGK’de temsil edilmeyi hak ettiğini lisana getirerek, “BMGK’deki 15 koltuktan 6’sı Batı’ya ilişkin. Bu gerçek değil. Kâfi artık. Gelişmekte olan ülke sayısının artırılması gerekiyor.” diye konuştu.
“ABD’den Putin ile görüşmek için talep olmadı”
ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile görüşmeye hazır olduğu ve bunun için hazırlıkların yapıldığı istikametindeki açıklamasını pahalandıran Lavrov, Putin’in görüşmeye hazır olduğunu tekraren lisana getirdiğini, bu mevzuda şimdi bir talep olmadığını ve somut inisiyatifleri beklediklerini kaydetti.
Lavrov, Trump’ın misyona başladıktan sonra Ukrayna konusundaki yaklaşımını netleştirmesini beklediklerini anlattı.
Bakan Lavrov, ABD’de Joe Biden idaresinin, başkanlık misyonunu devralmaya hazırlanan Donald Trump için “kötü miras” bırakmaya çalıştığını söyledi.
“Kara kutular, kapsamlı soruşturmayı gerektiriyor”
25 Aralık 2024’te Rus hava alanında açılan ateşle hasar görmesi sonucu Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında Azerbaycan Hava Yollarına (AZAL) ilişkin yolcu uçağının düşmesi konusuna da değinen Lavrov, uçağın kara kutularının çözülmesi için Brezilya’ya gönderildiğine dikkati çekti.
Lavrov, “Soruşturma kapsamında Brezilya’da özel bir toplantı yapıldı. Kara kutular açıldı ve içeriği gereğince değişik bilgi sağladı. Bu içerik, kapsamlı soruşturmanın yapılması gerektiğini gösteriyor. Kara kutuların büyük ölçüde doğrulamadığı bilgileri kullanarak medyada gerginlik yaratmaya gerek yok.” dedi.
“Ermenistan’ın hem AEB’e hem de AB’ye üye olması mümkün değil”
“Ermenistan’ın Batı ile yakınlaşmasının, bölgedeki güvenliği etkileyip etkilemeyeceği” istikametindeki soruyu yanıtlayan Lavrov, şöyle konuştu:
“Ermenistan’ın Batı ve AB ülkeleri ile temaslarını sürdürmesinde makûs bir şey görmüyorum. Lakin topraklarımız, geleneklerimiz ve sömürgeci olmayan tarih anlayışımızdan uzak olan ülkeler, AB misyonunun Sünik bölgesinde güvenliği sağlayacağı tarafında açıklama yapıyor. Ben bunu pek anlamıyorum. Rusya, Azerbaycan, Türkiye, İran, bölge ülkelerinin komşu ülkelerle meselelerini çözmesi gerektiğini söylüyor. Bu noktaya kaçınılmaz olarak geleceğiz.”
Ermenistan’ın hem Avrasya Ekonomik Birliği’ne (AEB) hem de AB’ne üyeliğinin mümkün olmadığını lisana getiren Lavrov, “Çünkü bunlar, iki farklı hür ticaret ve iki farklı gümrük alanı. Bunlar birbiriyle uyuşmuyor.” dedi.
Lavrov, Ermenistan ile ABD’nin stratejik paydaşlık mutabakatı imzalamasına ait ise bunun, iki ülkenin hâkim kararı olduğunu söyledi.
Ermenistan’ın üye olduğu Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) toplantılarına katılmadığına dikkati çeken Lavrov, Erivan ile resmi düzeydeki münasebetlerin kolay olmadığını belirtti.
Bakan Lavrov, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan’ın yakında Moskova’ya ziyaret gerçekleştireceği bilgisini paylaştı.
3+3 Güney Kafkasya Bölgesel İşbirliği Platformu’nu da pahalandıran Lavrov, Gürcistan’a bu platformda yer ayrıldığına dikkati çekerek, “Gürcistan, ayrılan koltuğa şimdi oturmadı. Lakin bölgenin problemlerini tartışmak için bir ortaya geldiğimiz masadaki bu koltuk, Gürcistan için her vakit erişilebilir pozisyonda.” diye konuştu.
Lavrov, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın 17 Ocak’ta Rusya’ya gerçekleştireceği ziyaret esnasında Rusya ile İran ortasında kapsamlı stratejik paydaşlık mutabakatının imzalanacağını lisana getirdi.
Bu muahedenin ikili münasebetleri çeşitli alanlarda güçlendirmeyi öngördüğünü kaydeden Lavrov, öteki ülkelere karşı olmadığını söyledi.
Lavrov, NATO’nun Avrasya bölgesine yönelik yaklaşımını kıymetlendirerek, “NATO, Avrasya’nın Avrupa Atlantik güvenlik yapısının modülü olmasını istiyor. Bu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) 1999’da ortaya koyduğu güvenliğin bölünmezliği prensibiyle uyuşmuyor.” sözlerini kullandı.
AA