Oyuncu Elçin Sangu, Türkiye’deki film sektörü ve menajerlik sistemini anlattı

Menajer Ayşe Barım soruşturmasının akabinde sinema bölümünde monopolleşmeye yönelik oyuncular reaksiyonlarını lisana getirirken bu oyuncular ortasında Elçin Sangu da katıldı.

Sangu, “kölelik sözleşmesi” olarak nitelendirdiği sistemdeki mevcut alakalara dair dikkat çeken değerlendirmede buludu.

“KÖLELİK SÖZLEŞMESİ”

Oyuncu olma hayaliyle yola çıkan pek çok kişi, sistemin dayattığı ağır kurallar altında “kölelik sözleşmesi” olarak tanımlanabilecek mutabakatlarla mesleklerine adım atıyor. Bu mukaveleler, sanatkarın tüm haklarını ajanslara yahut üretimcilere devretmesine neden olurken, yaratıcı özgürlüklerini ve ekonomik haklarını kısıtlıyor. Bu durum, kesimde kurumsallık eksikliğinin ve sistemin çarpıklığının en somut örneklerinden biridir.

Oyuncuların dalda yaşadığı hak ihlalleri nedeniyle açılan davalar, bölümün ne kadar gri bir yerde faaliyet gösterdiğini gözler önüne seriyor. Bilhassa menajerlik mukavelelerinde hukuksal açıdan önemli boşluklar bulunuyor. Oyuncular, sık sık uzun vadeli, ağır yaptırımlar içeren ve sektörel güç dengesizliğini pekiştiren hususlarla karşı karşıya kalıyor. Davalar, bu adaletsizlikleri bir nebze görünür kılarken, dalın temelindeki yapısal meseleleri çözmek için kâfi olmuyor.

MENAJERLİK SİSTEMİ

Menajerlik sistemindeki sanatkarların şahsî markaları, büyük ölçüde PR çalışmaları üzerinden şekilleniyor. Lakin bu süreçte gerçek yetenekler ve muvaffakiyetler yerine palavra yanlış anlatılar öne çıkıyor. Oyuncuların gazetecilerle yaptığı garip ve dikkat çekmekten öteki gayesi olmayan paylaşımlar, dalda şeffaflık ve dürüstlük eksikliğini daha da artırıyor.

PR faaliyetlerinin bir yandan sanatkarların mesleklerine katkı sağlaması beklenirken, öte yandan bölümün güvenilirliğini zedeleyen bir araç haline gelmesi, kurumsallaşamama sorununu derinleştiriyor.

Türkiye’de menajerlik sistemi, kurumsal bir yapıya değil, ferdi bağların ağır bastığı bir pazar mantığına dayanıyor. Menajerlerin, oyuncuların mesleklerini profesyonel bir biçimde yönlendirmek yerine, kesimde simsarlık yaparak kısa vadeli karlara odaklandığı bir tertip hâkim. Bu durum, kaliteli projelerin yetersiz oyunculara teslim edilmesine ve daldaki genel kalitenin düşmesine neden oluyor.

Sektördeki çarpıklıklar, yetenekli bireylerin sisteme girişini de zorlaştırıyor. Ahbap-çavuş ilgileri, yeni oyuncuların dalda varlık göstermesini engellerken, başarılı projeler hak eden oyuncular yerine “bağlantıları güçlü” bireylere teslim ediliyor. Bu durum, yetenekli oyuncuların mesleklerinde ilerleme sağlayamamasına ve daldaki adaletsizlik algısının derinleşmesine yol açıyor.

ÇÖZÜM

Tüm bu sıkıntıların üstesinden gelmek için kesimin kurumsal bir yapıya kavuşturulması gerekiyor. Bunun için:

Menajerlik sisteminin profesyonelleştirilmesi ve türel çerçeveye oturtulması,

PR çalışmalarının daha şeffaf ve yeteneğe dayalı bir biçimde yapılması,

Proje seçimlerinde nitelik ve yeteneklerin ön planda tutulması,

Oyuncuların haklarının korunması için bağımsız bir kontrol düzeneği oluşturulması koşul.

Türkiye’de oyunculuk dalı, dünya standartlarına ulaşmak istiyorsa, kurumsallaşmayı ve adaleti merkeze alan bir dönüşüme muhtaçlık duyuyor. Bu dönüşüm, sadece sanatkarların değil, kesimin tüm bileşenlerinin daha sağlıklı bir tabanda çalışmasını sağlayacaktır.