Mısır ve Libya’nın eski liderlerinin ses kaydı milyonlarca izlenme sayısına ulaştı

Eski Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır ile Libya lideri Muammer Kaddafi arasında 1970 yılında gerçekleşen bir konuşmanın bilinmeyen ses kaydı bu hafta toplumsal medyada viral oldu.

Arap birliği, Filistin davası ve İsrail ile barış görüşmeleri konusundaki tartışmaları yine alevlendirdi.

‘Nasser TV’ kanalı tarafından YouTube’da binlerce defa paylaşılan kayıt milyonlarca izlenme sayısına ulaştı. Kayıt, iki başkan ortasındaki samimi bir sohbeti ele alıyor ve 1967 savaşından sonra İsrail’in Arap topraklarını işgali, devam eden Yıpratma Savaşı ve daha geniş Arap-İsrail çatışması üzere hassas hususları kapsıyor.

Kayıt ayrıyeten Nasır’ın, Mısır’a yahut Filistin davasına gerçek bir takviye sunmadan siyasi şovlar yapmakla suçladığı Arap yöneticiler ve Filistinli örgütlere karşı giderek artan hayal kırıklığını da ortaya koyuyor.

3 Ağustos 1970’te kayda geçen konuşma, ABD Dışişleri Bakanı William Rogers’ın Mısır ile İsrail ortasında Yıpratma Savaşı’nı sona erdirmeyi ve siyasi müzakereleri başlatmayı amaçlayan ikinci bir ateşkes planı önermesinden kısa bir mühlet sonra gerçekleşti.

Mısır, Rogers Planı’nı kabul etti ve ateşkesin birkaç gün sonra başlaması planlandı. Bu art plana karşı Nasır, Kaddafi’nin Bağdat ve Şam ortak doruğuna katıldığı seyahatten evvel ve sonra Kahire’de Kaddafi ile iki sefer görüştü.

Nasır’ın bu açıklamaları Arap dünyasındaki gerginliğin arttığı bir vakitte geldi. Bilhassa Irak’ın Baas rejimi, Nasır’ı Rogers Planı’nı kabul ederek Arap onuruna ihanet etmekle suçlayan bir propaganda kampanyası başlattı. Nasır ise Trablus’taki bir tepe sırasında bu suçlamaları reddederek bunları Irak başkanlarının iç siyasi hareketleri olarak niteledi.

Sosyal medyada viral olan kayıt, kimileri tarafından Arap milliyetçiliğini ve sömürge tersliğini savunan devrimci bir başkan olarak selamlanan, başkaları tarafından ise bilhassa 1967 hezimetinden sonra Arapların pozisyonunu zayıflatan yanlış hesaplamalar yapmakla eleştirilen Nasır’ın karmaşık mirasına ait tartışmaları tekrar alevlendirdi.

Bazı tenkitlerde Nasır, şahsi çıkarına öncelik vermekle suçlanıyor ve onun bu tavrı, daha sonra İsrail ile 1979’da Camp David Anlaşmaları’nı imzalayan Enver Sedat’ın tavrıyla karşılaştırılıyor.

Kayıt, Cemal Abdünnasır’ın kızı Hüda Abdünnasır’ın başkanlığında Cemal Abdünnasır Vakfı ve İskenderiye Kütüphanesi işbirliğiyle başlatılan Cemal Abdünnasır Miras Belgeleme Projesi kapsamında YouTube kanalı tarafından yayınlanan bir dizi arşiv dokümanının sonuncusu olarak paylaşıldı.

Diğerleri ise Nasır’ı savunarak, onun bu kelamlarının, 1970 yılında ABD’nin arabuluculuğunda hazırlanan Rogers Planı’nı kabul etmemesi nedeniyle maruz kaldığı ağır baskıyı yansıttığını ileri sürüyor. Rogers Planı, Mısır’ın hava savunmasını İsrail’in hava üstünlüğüne karşı güçlendirmek maksadıyla isteksizce kabul ettiği bir plandı.

-NewArab-

CEMAL ABDUNNASIR İLE MUAMMER KADDAFİ ORTASINDA GEÇEN DİYALOG

Cemal Abdunnasır:

Eğer birisi çaba etmek istiyorsa etsin, birisi savaşmak istiyorsa savaşsın. Ancak bugün kimileri “Filistin’in tamamı, ırmaktan denize” diyor ya da hiç diyor. Iraklıların bugün söyledikleri kelamın manası şu: Batı Şeria’yı, Kudüs’ü ve Gazze’yi Musevilere veriyoruz. Ve bir-iki yıl içinde bu bölgeler büsbütün Yahudileşir ve bir daha geri dönmezler. Menahem Begin’in bugünkü açıklamalarını oku, dün yapılan konuşmaları saldırıyor. Hükümetin rastgele bir geri çekilmeyi kabul etmesinin ihaneti temsil edeceğini söylüyor. İsrail içinde bir çaba var. Sonra, Amerika İsrail’e mali ve askeri dayanak sağlıyor. Pekala, nasıl kurtaracaklar? Irak’ın bütçesi 70 milyon cüneyh. Bu bütçeyle nasıl Filistin’i kurtaracaklar? Mümkün değil! İsrail geçen yıl yalnızca bir alımda 400 milyon cüneyh bedelinde silah aldı. Gerçek şu ki, Ey Muammer, bu kararı şahsi çıkar için kabul ettiğimi sanma. Ben biliyorum, bu yüzden kimi Filistinli fedailer gelip beni öldürebilirler. Zira “Abdunnasır Filistin davasını sattı” diyorlar. Hatta birtakım Mısırlılar bile buna inanabilir. Ben ne yaptığımı biliyorum. Iraklılar halkı kışkırtıp “Abdunnasır Filistin’i sattı” diyecekler. Tıpkı 1954’te İngilizlerle imzaladığımız tahliye mutabakatında beni hainlikle suçladıkları üzere — o vakit da bana ateş açılmıştı. O vakit da, İngilizler ülkeden çekiliyordu fakat birçok kişi bunu hainlik olarak görmüştü. Artık de birebir. Şahsi çıkar hiç umrumda değil. Şayet şahsi çıkar isteseydim, Iraklılar üzere davranırdım. Museviler Sina’da bir şey alamayacaklar. Ancak Batı Şeria’da bir milyondan fazla insan var, onlar da yok olacaklar. Kudüs, Tulkarim, Halil (Hebron), Nablus ve Beytüllahim üzere yerlerdeki Arap toprakları büsbütün gidecek. İsrailliler bu toprakları işgal edilmiş toprak olarak görmüyor, kendi toprakları olarak görüyorlar. Weizmann (İsrail lideri) dedi ki: “Buralar bizim topraklarımızdır, işgal edilmiş değildir.” Yani biz artık kalkıp, “kurtaracağız” diyoruz… Ne olacak? 1948’deki üzere olacak: Ne kurtaracağız, ne başaracağız. Gerçek acı verici… Kim kurtaracak? Kim Batı Şeria’yı kurtaracak? Bunun manası, kalan Filistin topraklarını da Musevilere vermek. Tekrar de söylemeliyim ki, barışçıl tahlil uzak bir ihtimaldir. Zira bu bizim kendi gücümüzle olacak bir şey değil; Amerika’ya baskı yapacak önemli bir memleketler arası duruş gerekir. Şayet Amerika isterse, İsrail’e baskı yapar ve İsrail geri çekilir. Sorun budur. Lakin bu kolay değil.

Kaddafi:

Ama hiçbir karşılık olmadan bir geri çekilme olacağını sanmıyorum.

Abdunnasır:

Yahudiler, geri çekilmeleri durumunda maddi koşullar istiyorlar, ancak sorun bu. Koşul ne? İsrail’in tanınması mı?

Kaddafi:

Evet, bu kural bize dayatılacak.

Abdunnasır:

Nedir bu karşılık?

Kaddafi:

Bilmiyorum, İsrail’in serbestçe Süveyş Kanalı’ndan geçmesi mesela.

Abdunnasır:

Hayır, bunu asla kabul etmeyeceğiz. Bunu dün de söyledim. Kabul etmeyeceğiz.

Kaddafi:

İsrail Süveyş’ten ve Akabe Körfezi’nden geçmek istiyor.

Abdunnasır:

Bu, BM Güvenlik Kurulu kararlarında yer alıyor. Birebir vakitte Filistinli mültecilerin adil tahliline de yer veriliyor.

Kaddafi:

Batı Şeria silahsızlandırılacak mı?

Abdunnasır:

Ben Kral Hüseyin’in yerinde olsaydım, Batı Şeria’yı halkıyla birlikte bana geri vereceklerse, silahsız bile olsa kabul ederdim. Kâfi ki topraklar geri gelsin.

Kaddafi:

Ama beşerler nasıl dönecek? Filistinliler nasıl dönecek? İşgal altındaki Araplar üzere mi yaşayacaklar?

Abdunnasır:

Evet, bu gerçek. Lakin tahlil ne olacak?

Kaddafi:

Bu bizim önümüze konmuş bir meydan okuma, savaşmak zorundayız. Ya saldırıyı ortadan kaldırırız, ya da yok oluruz.

Abdunnasır:

Peki, 1967’de işgal edilen bölgeleri kurtarma fırsatı varken neden bunu bırakayım?

Kaddafi:

Keşke her şey bizim istediğimiz üzere olabilse. Ancak olmayacak. Bizden istenecek bedeller olacak. Ve bu bedeller bize zorla kabul ettirilecek.

Abdunnasır:

Evet, katılıyorum. Pekala, bu bedelleri kabul etmezsek ne olur?

Kaddafi:

O vakit savaş olur. Ve savaş kaçınılmazsa, hazırlık yapmalıyız.

Abdunnasır:

Peki ne vakit savaşacağız? Silahı nereden bulacağız?

Kaddafi:

Bugün burada bu yüzden toplandık, tartışıyoruz.

Abdunnasır:

Ben biliyorum. Nasıl savaşacağız? İsrail silahı nereden bulacak, biz nereden para bulacağız? Bırakalım biz barışçıl tahlil isteyenler olarak konferanstan çekilelim. Siz de Irak, Suriye, Güney Yemen ve Cezayir olarak savaşın.

Kaddafi:

(Gülüyor)

Abdunnasır:

Cezayir istiyor, buyursun. Irak ve Suriye istiyor, buyursun. George Habaş, Yaser Arafat, Kahtan Şabi, hepsi istiyorlar, buyursunlar. Ben 50 milyon cüneyh veririm size dayanak için. Bırakın bizi, biz “teslimiyetçileriz”! (Araya giren bir konuk sesi)

Abdunnasır:

Biz Batı Cephesi ve Sina’da kendi işimize bakalım. Siz de doğu cephesinde savaşın. Artık, Arap ülkeleri birbirine karşı komplolar yapıyor. Ürdün’de darbe planlıyorlar. Keşke Ürdün’de fedailer idareye geçse… Fakat sonrasında sorumlulukları omuzlamak zorunda kalacaklar. Benim problemim; 67’de kaybettiğimiz toprakları geri almak. Sonra 48’dekilere geçebiliriz. Lakin ikisini birden istersek hiçbirini alamayız.

Kaddafi:

67’de kaybedilen yerleri almak, gelecekte daha fazlasını alma talihini yok edebilir.

Abdunnasır:

49’da da ateşkes muahedesi yaptık. O vakit da buna benzeri tartışmalar vardı.

Kaddafi:

Gerçek bir fedai hareketi yok.

Abdunnasır:

O vakit biz savaşmalıyız. Biz kurtarmalıyız.

Kaddafi:

Biz Araplar daima birlikte…

Abdunnasır:

Ey Muammer, Araplar ne vakit savaşa hazır olacaklar? Yıllar alacak. Zira biz Tel Aviv’e ulaşmak için dünya güçlerine karşı savaşacağız: ABD, SSCB, İngiltere, Fransa, hepsine.

Kaddafi:

Olsun, savaşalım!

Abdunnasır:

Ama Museviler bizden daha planlı çalıştı. 25 yıl plan yaparak Filistin’i aldılar. 1947’de bölündü, 1948’de daha fazlasını aldılar, 1956’da Sina’yı işgal ettiler, 1967’de tüm Filistin’i. Onlar sabırla çalıştı, biz çabuk ediyoruz. Şu anda elimizde olanı alalım, sonra devam ederiz. Şu anda Tel Aviv’i nasıl kurtaracaksın? Museviler bizden üstün. Havada, karada, tanklarda, toplarda… Ben bunları moral bozmak için söylemiyorum, gerçekleri anlatıyorum. Şayet amaca ulaşmak istiyorsak, gerçekçi olmalıyız.

Kaddafi:

O vakit askeri güç toplayalım!

Abdunnasır:

Buyurun toplayın! Ben kimseyi engellemiyorum. Cezayir mi? Irak mı? Haydi bakalım, toplayın. Ben onlardan yalnızca para ve pilot istedim. Uçak aldık lakin pilot yoktu. Sovyetler sağladı. Daima kayıplar veriyoruz. Ancak bedel ödemeye razıyız: Bir İsrailli’ye karşı 10 Mısırlı mevti kabul ettik. Savaş kolay değil. Herkes “hazırlanalım” diyor fakat kimse bir şey yapmıyor. Bence siz Bağdat’a gidin. Iraklılar sizi memnun eder! Bırakın biz teslimiyetçiler olarak kalalım. Vicdanım rahat. Siz savaşmak istiyorsanız: Suriye, Filistinliler, Irak, Cezayir, hepsi buyursun. Biz ise yalnızca Sina’yı konuşacağız. Filistin problemine karışmayacağız. Kimsenin savaşına da katılmayacağız. Size yardım mı lazım? Verebiliriz. Lakin bize “savaşa atılın fakat ıslanmayın” diyemezsiniz! Bizim üzerimize hem İsrail, hem siz savaş açmayın!

Kaddafi:

Ben Arap dünyasındaki bu donukluğu ve çelişkileri hiç sevmiyorum.