Kakao fiyatlarında dikkat çeken düşüş

Kakao fiyatlarında geçen sene görülen sert hareketler bu sene de devam ediyor.

Geçen yıl kakao fiyatlarında rekorlar kelam konusu olurken, bu sene tam aykırısı bir eğilimin hakim olduğu görülüyor.

ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de kakaonun ton başına fiyatı 2024’te 12 bin 931 dolarla rekor seviyeyi test ettikten sonra yılı yüzde 178,2 artışla 11 bin 675 dolardan tamamlarken, bu yıl 2024 sonuna nazaran yüzde 33,3 azalarak 8 bin doların altına indi.

Kakao fiyatları, geçen yıl arza yönelik telaşlarla rekor tazelemişti. Olumsuz hava şartlarının Batı Afrika’daki mahsuller için tehlike arz etmesi ve global stoklardaki düşüş nedeniyle kakao fiyatlarında ralli görülmüştü.

Fildişi Kıyısı ve Gana’daki zayıf üretim nedeniyle kakao fiyatlarında yıl genelinde arza ait telaşlar kakao fiyatlarının rekor kırmasında değerli rol oynadı.

Fildişi Kıyısı’ndaki ihracatçıların makus kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddettiği bildirilirken, bu durumun global kakao arzını olumsuz etkileyebileceği kestirim ediliyordu.

Ülkede kakao hasadında görülen azalış da fiyatların artmasına neden olmuştu.

Fildişi Kıyısı ve Gana’daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimi kısma yahut durdurma kararı almasından ötürü da kakao fiyatları geçen yıl üst üste rekor tazeledi.

Kakao arzında sıkıntıların ana nedeni uzun müddetli kuraklık ve şiddetli yağmur üzere berbat hava şartları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiledi. Bilhassa kakao ağaçlarının ölmesine neden olan CSSVD virüsü üretimde problemlere neden oldu.

Fildişi Kıyısı’nda kakao satışlarındaki kısıtlamalar arzın daha fazla sıkılaşacağı tasalarını artırdı. Fildişi Kıyısı kakao düzenleyicisi Le Conseil du Cafe-Cacao, ülkede sürece tesisi olmayan şirketlere ve ihracatçılara, kakao çekirdeklerini satın alamayacaklarını bildirmişti.

Batı Afrika’da başlayan Harmattan rüzgarlarının kakao hasadı için tehdit oluşturması ve teslimat için limanlara az ölçüde eser gelmesi sonrasında Fildişi Kıyısı’nda kakao teslimatlarının azalması da bu eserin fiyatlarında yükselişe kapı aralamıştı.

Ganalı çiftçilerin kakao çekirdeklerini komşu ülkelere kaçırdıkları ve buralarda daha yüksek karla sattıkları istikametindeki tezler da fiyatlardaki sert yükselişi destekledi.

Batı Afrika’da yağışların yetersiz olması da kakaoda üretim telaşlarına yol açmıştı. Küçük çikolata şirketleri kakao, ham husus erişimini sağlayabilmek için daha fazla fiyat ödemeye başladı. Bu da doğal olarak piyasada yine üst istikametli bir trendin oluşmasına yol açan etkenler ortasında yer aldı.

Fiyatlardaki çok yükseliş talebi olumsuz etkiledi

Kakaonun üretim maliyetinin hayli üzerinde süreç görmesi, esere talebin azalmasına neden oldu. Kakao piyasasında tekrar arz fazlası oluşacağına yönelik beklentiler de fiyatların düşmesine yol açtı.

Böylece uygunlaşan arz görünümüyle kakao fiyatları baskı altında kaldı. Nijerya’da bu eserin ihracatının artması da arza yönelik telaşların azalmasına katkıda bulunan öbür bir faktör oldu.

Talebe yönelik telaşlar de kakao fiyatlarını olumsuz etkiledi. Çikolata üreticileri Hershey ve Mondelez’in yöneticilerinin “yüksek fiyatların talebi olumsuz etkilediği” konusunda ihtarda bulunması talep tasalarını ortaya koydu.

Analistler, kakao üretiminin aslında nispeten daha fazla olması ve üretim açığının azalmasının beklendiğini belirterek, bu sebepten ötürü rekor düzeylerin kalıcı olmadığını söyledi.

“Üretim tarafında artış var”

Vadeli süreç ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, kakao fiyatlarında bilhassa Batı Afrika’daki kuraklığın tesirli olduğunu belirtti.

Geçen sene sonu ve bu sene başında fiyatlarda önemli yükselişler görüldüğünü tabir eden Ergezen, “Kakaoda kısa vadeli arz konusunda telaşlar vardı ancak gelecek dönem üretim iddiaları geçtiğimiz yılın üzerindeydi. Bu da bize kısa vadeli arz telaşları nedeniyle üst istikametli hareketlenmeler olsa bile orta ve uzun vadede fiyatlarda geri çekilme potansiyelini ve satışların daha tartı kazanacağını gösteriyordu ve aslında o denli de oldu.” sözlerini kullandı.

Bunun sürpriz bir gelişme olmadığını aktaran Ergezen, şu değerlendirmede bulundu:

“Geçtiğimiz sene bilhassa rekoltedeki düşüş, Batı Afrika’daki üretimin azalmış olması ki dünya kakao üretiminin yüzde 70’i, hatta daha fazlası bu bölgeden geliyor, Fildişi Kıyısı ve Gana en büyük üreticiler, haliyle bu bölgede önemli külfetler olması, rekoltenin düşmüş olması bütün dünyada kakao fiyatlarını etkilemişti. Ancak kakaoda gelecek dönem üretim varsayımları bu yılın üzerinde. Genel olarak bakacak olursak üretim tarafında artış var. Kısa vadeli fiyatlar üst taraflı olsa bile ki reaksiyon hareketleri oluyor. Genel eğilim satış istikametinde.”

“İyileşen hava şartları kakao fiyatlarının düşmesinde tesirli oldu”

Rabobank Emtia Analisti Oran van Dort da kakao vadeli fiyatlarının 2024’te düşük likiditeden kaynaklı tesirlere karşı koyamamasıyla birlikte arz taraflı temel ögelerin kakaoda ralliyi körüklediğini belirtti.

Batı Afrika’daki arz istikametli sıkıntılara örnek olarak düşük gübre kullanımı, kara bakla hastalığı, şişkin sürgün virüsü, yaşlanan ağaçlar, olumsuz hava şartları ve çiftçilerin kakao tarımını bırakıp altın madenciliği ve kauçuk üretimine yönelmesinin gösterilebileceğini tabir eden Dort, “2024 yılı sonunda fiyatlar artan spekülatif faaliyet yani spekülatörlerin vadeli süreçlerdeki net uzun konumlarını genişletmeye devam etmesi, devam eden kurak hava şartları ve Harmattan’ın erken başlamasının eser gelişimi açısından değerli kaygılara yol açması, kakao piyasasına yönelik üst istikametli ve arza yönelik açık olacağına yönelik beklentilerde ötürü arttı.” dedi.

Dort, o vakitten beri kıymetli kakao fiyatlarında düşüş eğilimi görüldüğünü vurgulayarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Spekülatörler, kakao piyasadan büyük ölçüde çekildi. Güzelleşen hava şartları kakao fiyatlarının düşmesinde tesirli oldu. 24 Ocak’tan bu yana Batı Afrika’ya yağmur geri döndü ve bu da kurak hava telaşlarının birçoklarını kıymetli ölçüde azalttı. Milletlerarası Kakao Tertibi 2024/2025 dönemi için 142 bin metrik ton fazlalık açıkladı, bu da kelam konusu varsayılan açık senaryolarının birçoklarını sorgulatıyor. Tüm büyük çikolatalı şekerleme üreticileri kar güncelleme görüşmelerinde eserlerinin fiyatlarını arttırdıklarını, daha az kakao kullandıklarını ve fiyatları daha da arttırmak zorunda kalabilecekleri için kakao talebinin ziyan gördüğünü belirttiler.”

AA