İsrail’in Gazze’de yok ettiği tarih

Vakıflar Bakanlığının 18 Şubat’ta açıkladığı bilgilere nazaran, İsrail Gazze’deki 1244 mescitten 834’ünü büsbütün 275’ini ise kısmen yıktı.

Gazze Şeridi’nin en büyük ve en eski mescidi olarak bilinen Büyük Ömeri Camii ve kütüphanesi de bu hücumlardan büyük ziyan gördü. Ekim 2023’te hücumların başlamasıyla kapılarını ziyaretçilere kapatan kütüphane, 8 Aralık 2023’te kuzeydeki Gazze kentinde yaklaşık 1400 yıllık tarihi olan Büyük Ömeri Camii’ne düzenlenen taarruzda yıkıldı.

Şimdilerde Vakıflar Bakanlığına bağlı teknik bir takım, Filistin’deki en büyük üçüncü kütüphane olma özelliği taşıyan Büyük Ömeri Camii Kütüphanesinden 5-7 asırlık el yazmaları, evraklar ve binlerce nadir kitabı çıkarmak ve tarihi ve dini mirası “elleriyle” kurtarmak için gayret ediyor.

Tarih için “elle” yürütülen hummalı çalışma

Ömeri Camii El Yazmaları Koleksiyonu Onarım Takımı Yöneticisi Hanin el-Amassi, Ömeri Camii Kütüphanesinde bulunan yazma yapıtları ve öteki koleksiyonları kurtarmak için verdikleri çabayı anlattı.

Amassi, şu ana kadar enkaz altından kütüphanedeki 228 el yazması yapıttan 123’ünü, 78 evraktan de 36’sını çıkardıklarını söyledi.

Yazma yapıtların halinin “içler acısı” olduğunu kaydeden Amassi, 500 gün enkaz altında kalan bu yapıtların rutubet nedeniyle çürüdüğünü lisana getirdi.

İsrail’in soykırımından yazma eserler de nasibini aldı

Kütüphanede Memluklerden Osmanlı’nın son periyoduna kadar uzanan 500 ila 700 yıllık yazma eserler olduğunu aktaran Amassi, İsrail’in bunlara verdiği ziyanı “İnsanlar, yapılar ve hatta el yazmaları da soykırıma tabi tutuldu.” diyerek tabir etti.

Amassi, Vakıflar Bakanlığına bağlı Yazma Eserler Dairesi olarak halihazırda el yazmalarını çıkarmaya çalıştıklarını, sonrasında bu yapıtların konservasyonunu yapıp savaş öncesindeki haline döndürmeye çalışacaklarını kelamlarına ekledi.