İrlandalı Mary, İsrail’in Gazze’de öldürdüğü Filistinlilerin isimlerini nakışla ölümsüzleştiriyor

Babasının, Birleşmiş Milletler (BM) barış gücündeki vazifesi nedeniyle çocukluğunu bilhassa Filistin başta olmak üzere Orta Doğu’nun farklı bölgelerinde geçiren İrlanda kökenli Mary Evers, Suriye, Lübnan ve Mısır üzere ülkelerde ailesiyle uzun yıllar yaşadı.

Orta Doğu’yu yakından tanıyan ve savaşın yıkıcı tesirlerini direkt gözlemleyen Evers’ın ailesi, Lübnan’da Sabra ve Şatila katliamı üzere tarihi olaylara tanıklık etti.

Londra’da 1980’den beri yaşayan Evers, burada osteopatlık eğitimi aldı ve çeşitli kliniklerde 33 yıl çalıştıktan sonra geçirdiği bisiklet kazası sonrası işine orta vererek, aktivizm faaliyetlerine yöneldi. Evers, savaş aykırısı aktivist olarak Filistin halkına olan dayanağını her vakit sürdürdü ve bu bağını faal olarak farklı projeler aracılığıyla güçlendirdi.

İsrail’in Gazze’ye yönelik akınlarının akabinde Filistin halkının uğradığı zulme dikkati çekmek için geçen yıl Gaza Şehitleri Projesi’ni başlatan Evers, burada öldürülenleri hatırlatmak ve onurlandırmak emeliyle her bir kaybedilen hayatı nakışla belgeleyerek projeye tüm dünyadan takviye toplamayı başardı.

“Sayılara isim verdiğinizde insanların reaksiyonu değişir”

Evers, Londra’daki stüdyosunda isimleri tek tek nakışla işlemeye devam ederken Filistin’le ilgili anılarını, bu projeye nasıl başladığını ve projeyle vermek istediği bildirisi AA muhabirine anlattı.

İlk olarak Tate Modern’de Bangladeşli sanatçı Yasmin Jahan Nupur’un yapıtından etkilendiğini lisana getiren Evers, sömürgeleştirilmiş toprakları bir masa örtüsünde işleyerek anlatan sanatkarın nakışla tarihe not düşme fikrinden ilham aldığını söyledi.

Evers, Filistin’in her bölgesinde yaşayan bayanların da kendine mahsus motiflerle acı dolu tarihlerini nakışla kumaşlara işlediğini ve bu geleneğin kendisini derinden etkilediğini lisana getirdi.

Bu ilhamla Filistinli bayanların klasik dikiş sanatı “tatreezden” faydalanarak Gazze’de kaybedilen her bir hayatı sayılardan öteye taşımak istediğini vurgulayan Evers, “Sayılara isim verdiğinizde insanların reaksiyonu değişir. Bu, onların hisleriyle ilişki kurmalarına yardımcı olur.” tabirini kullandı.

Filistin bayrağının renklerini kullanarak siyah iplikle erkekleri, kırmızı iplikle bayanları ve yeşil iplikle çocukları simgelediğini anlatan Evers, her bir ismin nakışla işlenmesinin yaklaşık 1 saat sürdüğünü kaydetti.

Her dikişin, bir direniş ipliği ve şehitlerin unutulmasına müsaade vermeyi reddeden anlatı olduğu görüşünü paylaşan Evers, bu teşebbüsün vakitle kolektif harekete dönüştüğünü belirtti.

Projeyi tek başına hayata geçirdiğini lakin gün geçtikçe bu teşebbüsün giderek büyüdüğünü söyleyen Evers, halihazırda dünya genelinde 200’ün üzerinde kişinin projeye farklı hallerde katkı sunduğunu aktardı. Evers, “Şu an için bunu sergilemek üzere bir planım yoktu fakat bu proje o kadar büyük bir ilgi gördü ki artık stant düzenlemeyi düşünüyorum.” dedi.

“Beni en çok etkileyen şey, Gazze’de insanların birbirlerine nasıl yardım ettiğiydi”

Filistinlilerin medyada yanlış temsil edilme biçimlerinin her vakit kendisini üzdüğünü lisana getiren Evers, şu sözleri kullandı:

“Tanıdığım her Filistinli nazik, kibar ve şiddet yanlısı değil ve çocuklarını insanlardan nefret etmeleri için eğitmiyorlar, aslında tam karşıtı, zira çok güçlü inanç temelli toplulukları var. Ekranlarımızdan izlediğimiz dehşetin yanı sıra beni en çok etkileyen şey, Gazze’de insanların birbirlerine nasıl yardım ettiğiydi. Beşerler molozların ortasında hafriyat yapıyor, cesetleri çıkarıyor ve hastaneye götürüyordu. Bilirsiniz, çok güçlü bir işbirliği ve topluluk duygusu vardı ve bu benim projem için bir öteki kıymetli faktör oldu. Bunu bir formda yansıtmaya çalışmak istedim zira kendi toplumumuzda bunu kaybettik.”

Filistin halkının topluluk şuuruna ve gücüne her vakit hayran kaldığını söyleyen Evers, kayıpların akabinde insanların birbirlerine nasıl yardım ettiğini gördükçe, insanlık ismine umut bulduğunu kaydetti.

Evers, projeyle vermek istediği iletisi ise şu sözlerle özetledi:

“Sanırım burada iletmek istediğim ileti, her insanın bir kıymeti olduğu ve her insanın toplumun bir kesimi olduğu, bir hayatı olduğu ve bu dünyaya bir şeyler kattığıdır. Herkesin kendine has bir ruhu var ve ben ayrımcılığa inanmıyorum. Ayrımcılıktan hoşlanmıyorum. Ayrımcılığı anlamıyorum. Bence herkesin bir pahası var. Burada göstermeye çalıştığım şey de bu bedel ve birebir vakitte empati uyandırmaya çalışıyorum zira dünyada ilerleyebilmemizin tek yolunun birbirimizi desteklemek ve bir topluluk olmak olduğunu unutmuş üzereyiz.”

Mary Evers, projeye istekli olarak katılmak isteyenlerin, stitch.their.names.together isimli Instagram sayfası yahut [email protected] e-posta adresinden bağlantıya geçebileceklerini bildirdi.

AA