Hangi öksürük tehlikeli? Uzman isim öksürük tiplerini anlattı
Öksürük, ekseriyetle bedenin teneffüs yollarındaki bir tahrişe yahut enfeksiyona verdiği bir reaksiyon olarak ortaya çıkar. Soğuk algınlığı, grip, alerjiler yahut astım üzere durumlar öksürüğün yaygın nedenleri ortasında yer alır. Son periyotlarda artış gösteren influenza üzere viral enfeksiyonel rahatsızlıklar da öksürüğün nedenleri ortasındadır. Hem ülkemizde hem dünyada büyük bir kitleyi tesiri altına alan bu enfeksiyon, arkasında bıraktığı bir türlü geçmeyen öksürük ile biliniyor. Pekala, bu öksürüğün nedeni ne? Geçirmek için neler yapılabilir? Antibiyotik kullanımı hakikat mu?
Tüm bu soruları kendisine yönelttiğimizde Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, “Bizim için bilhassa çok kıymetli bir mevzu. Ondan çok kıymetli bir soru olduğunu söyleyeyim birinci sorunun. Biz de de dünyada da uygunsuz antibiyotik kullanımı çok ağır. Bu nedenle bizim en büyük yaralarımızdan bir tanesi, yani grip sonrasında bir öksürük oluşur ve bu öksürüğün tamamı enfeksiyona bağlı değildir. Şöyle ki, bu öksürükler, şöyle diyeyim, grip sonrası oluşan öksürükler iki-üç nedene bağlı meydana geliyor. Bir tanesi bronşların çok hassaslığı. Bu öksürük tipinde enfeksiyon bizim teneffüs yollarının iç mukozasını soyuyor yahut hasarlıyor. Buna bağlı olarak hudut uçları açığa çıkıyorlar. Hani nasıl dişimiz oyulduğu vakit yahut çürüdüğü vakit hudut ucu açığa çıktığında ağrı yapıyorsa bronşlarda hudut ucu açığa çıktığı vakit ise gıcık formda öksürük yapar. Bu nedenle aslında enfeksiyon sonrasında ortaya çıkan öksürüğün büyük bir kısmı bronşlardaki çok hassasiyetten meydana gelir. Bu nedenle bunlarda antibiyotik kullanmanın hiçbir yararı yok. Hatta ve hatta oluşabilecek bir enfeksiyonu engellemez. Orada kullanılacak antibiyotiğin yalnızca direnç kazanmasına neden olur. Bu nedenle bu cins durumlarda erken periyotta antibiyotik kullanmanın yararı yoktur, ziyanı vardır. Mutlaka bu noktayı önermiyoruz.” dedi ve açıklamalarını şu formda sürdürdü:
“İkincisi ise bu enfeksiyon sonrasında oluşan öksürükler bazen enfeksiyondan vücuda gelen alvolar hasar üzere durumlarda ortaya çıkabilirler. Bunlar hem hudut ucunun ortaya çıkmasına bağlıdır hem de burada o var olan atıklara yani temizlenme sırasında ortaya çıkacak olan balgamın temizlenmesi sırasında ortaya çıkan öksürüklere bağlıdır. Ki burada antibiyotik kullanmaya gerek yoktur. Birden fazla vakitte bunları, bu cins öksürükleri bilhassa son devirlerde çok görmeye başladık.
Üst teneffüs yollarındaki mukozaların çok hareketliliği sinüslerin tıkanmasına, geniz akıntısına bağlı meydana gelir. Burada da antibiyotiğin hiçbir yararı yok. Maalesef bize gelen hastalar büyük kısmı antibiyotik kullanmış olarak geliyorlar. O nedenle burada antibiyotik kullanmasını önermiyoruz.”
Uzman isim doktor onayı almadan ve sorunun tespit edilmesini beklemeden kullanılan antibiyotiklerin ziyanlı olabileceğini belirtti. Pekala, hangi durumlarda antibiyotik kullanılmalı? Bu soruyu kendisine yönelttiğimizde ise “Bazen de uzamış enfeksiyonlara bağlı olarak yani ikinciye enfeksiyon oluşumuna bağlı öksürük meydana gelir. Burada antibiyotik kullanmak lazım. Buradaki en kıymetli şey balgamın var olması, sarı ve yeşil renkli seviyesinde olması ve enfeksiyonun varlığını göstermesi. Böylelikle antibiyotik kullanmayı öneriyoruz buralarda.” dedi.
BU BALGAMIN KESİLMESİNİ İSTEMİYORUZ!
Prof. Dr. Akkoyunlu, balgamın ortaya çıkış biçiminin kıymetini de vurguladı. Balgamı yapan öksürük tipini belirlemenin ehemmiyetine dikkat çeken uzman isim, “Burada balgamı yapan ve öksürüğü yapan ne olduğunu bilmek gerekiyor. Şayet akciğerde oluşan hasarın temizlenmesi sırasında ve yine yapılanma sırasında ortaya çıkan bir balgam ise bu bazen uzun sürebiliyor, 3-6 haftaya kadar uzayabiliyor. Bunun kesilmesini istemiyoruz. İkincisi, enfeksiyona bağlı bir balgam ise mutlaka kesilmesini istemiyoruz. Zira o enfeksiyonun atılmasını sağlıyor; kaldığı vakit, ilerleyen süreç içerisinde zatürrenin çoğalmasına, artmasına neden olabiliyor. Natürel şayet enfeksiyona bağlıysa o vakit doktor kontrolünde uygun bir antibiyotik kullanmak gerekiyor. Zira her antibiyotik her enfeksiyona düzgün gelmiyor.” dedi ve kelamlarını sürdürdü:
“Maalesef antibiyotiklerin gereksiz kullanımının yanında uygun olmayan antibiyotik kullanımı da çok fazla. İkincisi, şayet enfeksiyondan bağımsız bahsettiğimiz üzere hasarın düzenlenmesi yahut çok duvarın ortadan kaldırılması için ortaya çıkan bir balgam durumu kelam mevzusuysa, o vakit balgama sabretmek lazım. Zira bu gözetici bir sistem, bir paklık düzeneği. Onun bozulmasını da çok fazla istemiyoruz.”
SALGIN SONRASI BİR TÜRLÜ GİTMEYEN ÖKSÜRÜĞÜN SEBEBİ!
Son periyotlarda artış gösteren influenza sonrası geçmeyen uzun müddetli öksürük çabucak herkesin gündeminde. Bu salgına yakalananların yarısından fazlasında uzun müddettir bir türlü geçmeyen gıcık hâlinde öksürük gözlemlenmekte. Bu öksürüğün nedenlerini sorduğumuzda Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, “Oluşan viral enfeksiyonlar sonrasında akciğerde hassaslaşma meydana geliyor. Bazen sinüzit bazen de sinüzite benzeri olarak geniz akıntısının fazla olmasına bağlı öksürükler meydana geliyor. Bu daha çok akşam saatlerinde meydana gelen yahut sabah saatlerinde meydana gelen geniz çekme halinde olan öksürüklerdir. Bazen de enfeksiyonlara bağlı meydana geliyor. Burada da uzamış öksürükleri görüyoruz. Fakat en fazla gördüğümüz bronş hiperreaktivitesi ve bronş çok hassaslığı. Şayet bunlar ileri seviyede ise, burada kimi tedaviler uyguluyoruz. Astım ilaçlarından kimilerini kullanabiliyoruz. Bazen de bu durumlarda kimi alerji ilaçları, o duyarlılaşmayı ortadan kalacak birtakım ilaçları kullanabiliyoruz.” cevabını verdi.
BU ÖKSÜRÜKLERDE DOKTORA BAŞVURMAYA GEREK YOK!
Uzman isme tabipler ve hastalar ortasındaki yıllardır süren ‘hangi öksürük tipinde doktora başvurulmalı’ tartışması ile ilgili fikrini sorduğumuzda ise “Bu çok pahalı bir soru. Yani her öksürükte doktora başvurmak gerekiyor mu? yahut her gripte doktora başvurmak gerekiyor mu? Natürel ki hayır. Ne gerçek bir şeydir bu ne de hastanelerimizin kaldıracağı bir durum kelam bahsidir bu durumda. Burada şuna bakmak lazım. Yani grip olduğunuz vakit bilinsin. Şayet 1-2 gün ateş oldu, geçti, çok yükselmedi yahut yalnızca öksürük, kas ağrısı ve ateş üzere durumlar kelam hususuysa doktora başvurmaya gerek yok. Lakin enfeksiyon sırasında şayet ateş düşmüyorsa, yani 2 günden daha uzun süren bir ateş kelam hususuysa, bununla bir arada ek öbür bulgular meydana geliyorsa; gözlerde sararmalar, şuurda değişiklikler üzere yahut nefes havada zorlanmalar üzere durumlar meydana geliyorsa o vakit katiyetle doktora başvurmak gerekiyor.” açıklamasında bulundu.
Sözlerini “Ya da gribal enfeksiyon geçtikten sonra öksürük şayet balgamlıysa, nefes darlığı yapıyorsa ve çok ağır bir öksürük kelam mevzusuysa, balgam şayet sarı yeşil çıkıyorsa, ateş düşükten sonra yine yükselmeye başladıysa yahut da halsizlik ve kırgınlık çok bir halde devam ediyorsa o vakit doktora başvurmak gerekiyor. Bir şeyler aksi gidiyor demektir.” biçiminde sürdüren profesör, öksürükteki ayırt edici etkenleri ateş ve balgam rengi olarak belirtti.
BAHAR ALERJİSİ Mİ INFLUENZA MI?
Bahar aylarına gün sayarken enfeksiyona bağlı öksürük ve alerjik öksürükler ortasındaki ayrıma da dikkat çekmek gerekiyor. Profesör Akkoyunlu, “Bu bizim açımızdan bilhassa bahar aylarında, önümüzdeki aydan itibaren çok fazla baş karıştıran semptomlardan bir tanesi olacak. Hem bu soğuklarla birlikte influenza salgınının yahut üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının daha ağır bir halde ortaya çıktığı hem de tıpkı vakitte çiçeklerin, polenlerin oluşturduğu alerjik tepkilerle bir arada bahar alerjisinin tetiklediği durumlar olacak.
Burada aslında kafayı karıştıran şey şu; bu devirlerde gribal enfeksiyonlar biraz daha sakin geçiyor havaların ısınmasına bağlı olarak aslında tam bir bahar alerjisi modunda geçebiliyor. Natürel bu olay bahar alerjisi mi yoksa gribal bir enfeksiyon mu onu ayırmak bazen güç olabiliyor bizim açımızdan. Olabildiğince az ilaçla geçebiliyorsa şayet durumu o denli takip etmeye çalışıyoruz. Bazen de ayrım yapmak gerekebiliyor. Bilhassa kritik hastalıklarda. Burada ise natürel ki kıymetli olan şey hastanın yaşı, ek hastalığı var mı yok mu? Tüm bunlara nazaran bir ayrıma gitmek lazım. Yani hafif bir grip geçiliyorsa da alışılmış ki orada müdahalede bulunmuyoruz.” dedi. Açıklamalarını ise şu formda sürdürdü:
“Hapşırık, burun akıntısı bireyler dışarı çıktığı vakit tetikleniyor yahut bir toza, dumana maruz kalındığı vakit tetikleniyorsa daha çok bahar alerjisi üzere düşünürüz. Fakat bundan bağımsız hapşırık, burun akıntısı, hafif kas ağrıları olabiliyorsa bunu daha çok enfeksiyon lehine kıymetlendiriyoruz. Bunlar kesin net olan ayrımlar değil zira bahar alerjisinde hafif bir yorgunluk, bahar yorgunluğu dediğimiz hafif bir kırgınlık oluşabiliyor günlerin değişmesine bağlı olarak. Natürel semptomlar geçmiyor, hayatı rahatsız edici boyuta giriyorsa o vakit doktor kontrolüne gelmek gerekiyor.”
ALERJİK ÖKSÜRÜK VE ENFEKSİYONEL ÖKSÜRÜĞÜN FARKI NEDİR?
Bahar aylarında artan alerjik öksürük ve hapşırık ile enfeksiyonel öksürüğün farkı da merak edilen bir bahis. Uzman isim bu iki öksürük tipinin ayrımı hakkında, “Alerjik öksürükte daha çok ataklar stilinde hapşırma, burun ve geniz akıntısı formunda meydana geliyor. Bazen de alerjenlerle tetiklediğini net olarak görebiliyoruz. Ya işte toza maruz kaldı, işte çamaşır suyuna maruz kaldı yahut parka bahçeye çıktık, o anlık oluşan ve kısa müddetli olan öksürük, hapşırık atakları formunda meydana geliyor. Enfeksiyon değilse ataklar daha uzun ve genelde orta vermeyen bir halde olarak ortaya çıkıyor. Yani işte 3 günden beri öksürüyor, hapşırıyor biçiminde gidiyor. Zira öksürük ve hapşırık ayrımını evet alerji ve rinit açısından kıymetlendiriyoruz, farklı ayrı kıymetlendiriyoruz lakin biliyoruz ki rinit dediğimiz kimi üst teneffüs enfeksiyonlarında yalnızca hapşırık da olabiliyor. Yahut birtakım alerjik durumlarda öksürük de olabiliyor. Fakat rinit daha çok şöyle, alerjik kitlerde daha çok hapşırık, öteki enfeksiyonlarda daha çok öksürük meydana gelir.” dedi.
Alerjik ve enfeksiyonel öksürük ortasındaki farkı belirlerken balgam ayrımının da değerli olduğunu belirten Akkoyunlu, “Balgam ayrımı kıymetli. Burun akıntısı yahut gelen balgam şeffaf ise daha çok alerjik rinit halinde yahut alerjik öksürük formunda olan durumlardır. Fakat renkli ise, sarı üzere, yeşil üzere renkli ise daha çok enfeksiyon lehine bir ayrımda bulunabiliriz. Enfeksiyonda ek semptomlar da vardır beraberinde. İşte baş ağrısıdır, halsizlik, kırgınlıktır, hafif ateşli yükselme yahut önemli ateşli yükselmeler kelam konusuyken bunu daha çok alerjik durumlarda genel olarak görmüyoruz. Lakin görüldüğü seçkin durumlar da olabiliyor.” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: Posta
