Cenevre’de kritik müzakere! Bakan Fidan gayriresmi toplantıya katılacak

Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran, Kıbrıs probleminde gelecek periyoda ait görüş alışverişinde bulunulması öngörülen toplantı, hiçbir surette “geçmiş müzakere süreçlerinin devamı” yahut “yeni bir müzakere sürecinin başlangıcı” niteliği taşımıyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in himayesinde düzenlenecek toplantıda taraflar, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) başkanı Nikos Hristodulidis, Dışişleri Bakanı Fidan, Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis ve İngiltere Dışişleri Bakanlığında Avrupa ve Kuzey Amerika’dan Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Doughty tarafından temsil edilecek.

CENEVRE, GAYRİRESMİ KIBRIS TOPLANTISINA BİR DEFA DAHA MESKEN SAHİPLİĞİ YAPACAK

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in himayesinde yarın ve 18 Mart’ta düzenlenecek toplantıya Kıbrıs Türk ve Rum tarafının yanı sıra garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin temsilcileri katılacak.

Türk tarafı, toplantıda Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile beraberindeki heyetler tarafından temsil edilecek.

Toplantıya Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) önderi Nikos Hristodulidis, Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis ve Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığında Avrupa ve Kuzey Amerika’dan Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Doughty da katılacak.

Görüşmeler, yarın TSİ 21.00’de Guterres’in heyet liderleri için vereceği akşam yemeğiyle başlayacak.

Heyet liderlerine birer kişinin eşlik edeceği yemek öncesinde BM Genel Sekreteri, heyet liderleri ile başka ayrı fotoğraf çektirecek.

Guterres, görüşmelerin ikinci günü sabah saatlerinde heyetlerle farklı başka bir ortaya gelecek. Genel Sekreter ile yapılacak ikili toplantılarda heyet liderlerine 5 kişi eşlik edecek.

Daha sonra TSİ 13.30’da BM Cenevre Ofisi’nde tüm tarafların iştirakiyle Kıbrıs bahisli genişletilmiş formattaki toplantı başlayacak.

Toplantıda heyet liderlerine 5 kişi eşlik edecek.

Guterres’in açılış konuşması ile başlayacak toplantıda daha sonra heyet liderleri kelam alacak. Toplantı öncesi “aile fotoğrafı” çekilecek.

Kıbrıs probleminde ileriye dönük bir yol belirlenmesi için görüş alışverişinde bulunulması öngörülen toplantının, TSİ 16.30’da sona ermesi öngörülüyor.

Toplantının akabinde Cumhurbaşkanı Tatar, BM Cenevre Ofisi’nde basın toplantısı düzenleyecek.

BM Genel Sekreteri’nin görüşmelerin akabinde basın toplantısı düzenlemesi öngörülmüyor.

– TARAFLAR ORTASINDA ORTAK TABAN YOK

Kıbrıs’taki taraflar ortasında ortak yerin bulunmaması, Kıbrıs görüşmelerinde resmi müzakere sürecine geçilmesinin önünde pürüz teşkil ediyor.

Türk tarafı, bilhassa Ekim 2020’de KKTC’de Ersin Tatar’ın Cumhurbaşkanı seçilmesiyle, “egemen eşitliğe ve Kıbrıs’ta iki devletin işbirliğine dayalı çözüm” tezini savunuyor.

Bu çerçevede Kıbrıs problemine adil, kalıcı ve sürdürülebilir tahlilin önünü açacak resmi müzakerelerin başlaması için öncelikle Kıbrıs Türklerinin hükümran eşitlik ve eşit memleketler arası statüsünün milletlerarası toplum tarafından tescil edilmesinin gerektiği vurgulanıyor.

Bu tez, gerek Tatar gerekse de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Türk yetkililer tarafından başta BM olmak üzere memleketler arası tüm muhataplara aktarıldı ve aktarılmaya devam ediyor.

Kıbrıs Rum kesiti yetkilileri ise daha evvel uzun yıllar müzakere edilen, iki toplumlu, iki kısımlı ve iki kurucu devletli federasyon modelini desteklemekte ısrarlı olduğunu bildiriyor.

Daha evvel Türk tarafının düzgün niyeti ve müspet yaklaşımına karşın birçok defa müzakere masasında bu tahlil modelini reddeden Rum bölümünün bu tavrı eleştiriliyor.

Öte yandan toplantıda, Ada’da günlük kolaylaştırıcı işbirliklerinin de görüşülmesi öngörülüyor.

– KIBRISLI RUMLAR, KKTC’NİN TEKLİFİNİ REDDETMİŞTİ

Son olarak 27-29 Nisan 2021’de Cenevre’de 5+1 formatında gerçekleştirilen gayriresmi Kıbrıs görüşmelerinde Cumhurbaşkanı Tatar, BM Genel Sekreteri’nin davet mektubunda yer alan tahlile ait “yaratıcı fikirlerle gelme” davetini da dikkate alarak, Kıbrıs’ta kalıcı tahlil için Guterres’e 6 husustan oluşan teklif sunmuştu.

Önerinin birinci hususunda Kıbrıslı Türkler ve Rumların eşit memleketler arası statüsünün ve hükümran eşitliğinin garanti altına alındığı kararın BM Güvenlik Kurulunda (BMGK) kabul edilmesi için Genel Sekreter’e inisiyatif alma daveti yer alıyordu.

Ancak konferansa hazırlıksız gelen Rum tarafı, Türk tarafının yeni teklifini reddetmiş ve müzakerelerin 2017’de başarısızlıkla sonuçlanan Crans Montana’da kaldığı yerden devam etmesi tarafında davette bulunmuştu. Bunun üzerine müzakereler, ortak yer bulunamadığı için tekrar sonuçsuz kapanmıştı.

– KKTC, TÜRKİYE’NİN DE TAKVİYESİYLE “İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM” PERSPEKTİFİNİ YİNE MASAYA KOYACAK

Cumhurbaşkanı Tatar, Lefkoşa’da 14 Mart’ta düzenlediği basın toplantısında Cenevre’deki görüşmelere Dışişleri Bakanı Fidan ile katılacağını söz ederek, Kıbrıs Türk halkının masada yalnız değil “ana vatan Türkiye ile yer alacağını” duyurmuştu.

Tatar, federal siyasetin terk edilmesinden sonra yeni siyasette eşit statünün teyit edilmesi ile müzakere sürecinin başlayabileceğini ortaya koyduklarını belirtmişti.

Kıbrıs’taki iki devletin işbirliği konusunda net olduklarını vurgulayan Tatar, güç ve su konusu başta olmak üzere hudut kapıları ile ilgili işbirliğine hazır olduklarını lisana getirmişti.

Yaklaşık 60 yıldır tahlil bulunamayan meseleleri tekrar tartışmak yerine Kıbrıs Türk halkına haklarının verilmesi, direkt uçuş, direkt ticaret imkanlarının sağlanması gerektiğinin altını çizen Tatar, iki taraf ortasında kazan kazan formülü ile görüşmeler yapılabileceğini söylemişti.

Tatar, hükümran eşitlik, eşit milletlerarası statü duruşunu Cenevre’de ortaya koyacaklarını, toplantıda Ada’da iki devletin işbirliğiyle bir gelecek arayacaklarını belirtmişti.

Her vakit diyalogdan yana olduklarını söz eden Tatar, “Halkımızı izolasyon altında yaşamaya mahkum etmenin hiçbir münasebeti olamaz. 60 yılı aşkın müddettir Kıbrıs Türk halkı, hiç kabahati olmamasına karşın temel insan haklarından yoksun edilmektedir. Buna bir son verme vakti gelmiştir. Cenevre toplantısında Ada’nın geleceğini konuşmaya gidiyoruz.” tabirlerini kullanmıştı.

Tatar, Kıbrıs’ta artık iki devletin kökleştiğini, o yüzden yeni maceralara kendilerini sürükleme hakkının kimsede olmadığının altını çizdi.

AA