Çanakkale’de, İngiliz ve Fransızlar buldukları eserleri yağmalamış
Dünyanın en kanlı savaşlarından olan Çanakkale Kara Savaşları’nın 110’uncu yıl dönümünde savaşa dair yeni ayrıntılar gün yüzüne çıkmaya devam ediyor.
ÇOMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Reyhan Körpe, savaş sırasında Eceabat ilçesinde Küçük Kemikli bölgesine çıkarma yapan İngilizlerin siper hafriyatları sırasında Roma periyoduna ilişkin 1800 yıllık lahit bulduklarını söyledi.
Prof. Dr. Reyhan Körpe, bunun yanı sıra hafriyat yapan Fransız ve İngilizlerin buldukları arkeolojik malzemeleri ise savaş sonrasında ülkelerine götürdüklerine dikkat çekti.
Çanakkale Cephesi’nin 1’inci Dünya Savaşı’nın en kıymetli cephelerinden biri olduğunu kaydeden Prof. Dr. Reyhan Körpe, “Çanakkale Cephesi, dünyanın hiçbir yerinde görülmeyecek halde çok sayıda antik yerleşime, antik kente konut sahipliği yapmaktadır. Savaşın hem Anadolu Yakası’nda hem de Gelibolu Yarımadası’nda, içlerinde Troya’nın da olduğu pek çok antik kent bu savaştan etkilenmiş, kimileri ise büyük tahribat görmüştür. Savaş sırasında bu antik kentlerin kimilerinde şahsen Fransızlar ve İngilizler tarafından arkeolojik hafriyatlar gerçekleştirilmiştir” sözlerini kullandı.
‘ANTİK KALINTILARI FARK ETMİŞLER’
Prof. Dr. Reyhan Körpe, “Bunlardan tahminen de en bilineni Fransızların Seddülbahir’de, şimdiki Şehitler Abidesi’nin olduğu yerde, Elaious Antik Kenti’nde yaptıkları arkeolojik kazılardır. Fransızlar buraya çıktıktan sonra karşı taraftan Türklerin top ateşleriyle açığa çıkan birtakım antik kalıntıları fark etmişler. Bir Fransız çavuş Dhorme, burada savaş boyunca bir küme askerle birlikte hafriyatlar gerçekleştirmiştir. Bu hafriyatlarda yaklaşık 60’tan fazla lahit ve mezar ortaya çıkarmışlar ve savaş sırasında çıkan bu buradan çıkan eserler de Louvre Müzesi’ne götürülmüştür. Ayrıyeten savaşın sonunda burada yeniden Bergama hükümdarı II. Attalos’a ilişkin çok değerli bir yazıt bulunmuş. Bunu da İngilizler alıp memleketlerine götürmüşlerdir.”
‘SAVAŞ SIRASINDA YAZILAN BİR MAKALE İLE BU LAHİT ARKEOLOJİ DÜNYASINDA DA TANITILMIŞTIR’
Çanakkale Kara Savaşları’nın kıymetli cephelerinden birinin de Anafartalar Cephesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Körpe, şöyle konuştu:
“1915 yılında, ağustos ayında İngilizlerin Küçük Kemikli ve civarında yaptığı çıkartma, birebir vakitte bizim Alopekonnesos olarak bildiğimiz bir antik kentte olmuştur. Yeniden savaş sırasında İngilizlerin yaptığı siper kazılarında çok sayıda antik kalıntı bulunmuş. Bu kalıntılardan tahminen de en değerlisi, artık Küçük Kemikli yol üzerinde görülebilecek olan bir lahittir. Bu lahit üzerindeki yazıt tıpkı vakitte buradaki antik kentin ismini de vermektedir. Ayrıyeten tam da savaş sırasında yazılan bir makale ile bu lahit, arkeoloji dünyasında da tanıtılmıştır. Çanakkale Savaşları’nın tahminen de en kanlı çarpışmalarının gerçekleştiği Conkbayırı’nda da tekrar çok sayıda arkeolojik buluntu ortaya çıkmıştır. Burada yapılan siper kazılarında Avustralyalı askerler çanak, çömleklerle birlikte buldukları sikkelerden bahsetmektedirler. Savaşlarla birlikte görüldüğü üzere tıpkı vakitte arkeolojik hafriyatlar yapılmış, arkeolojik malzemeler bulunmuş ve bunlar savaş sonrasında ülkelerine götürülmüştür. Yani buradaki savaş, müttefiklerin yalnızca Türk topraklarına yaptığı tecavüz değil, buradaki antik kalıntılarla yaptığı büyük bir tahribat ve tecavüzdür.”
DHA
