Bölgede Türkiye mutluluğu: Teklife çok sıcak bakıyoruz
Antalya Diplomasi Forumu kapsamında düzenlenen “Afrika Boynuzu: Riskler ve Fırsatlar” başlıklı panelde, Afrika boynuzundaki çatışmaların tahliline, bölgesel entegrasyona ve Türkiye’nin arabuluculuk rolüne odaklanılarak bölgenin dinamikleri ele alındı.
Anadolu Ajansının (AA) “Global İrtibat Ortağı” olarak yer aldığı, Belek Turizm Bölgesi’ndeki NEST Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu’nda, TRT World sunucusu Brenda Czeda’nin moderatör olduğu “Afrika Boynuzu: Riskler ve Fırsatlar” paneli yapıldı.
Panele, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran, Kenya Dışişleri ve Diaspora Bakanı Musalia Wycliffe Mudavadi, Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Devlet Bakanı Ali Mohamed Omar, Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) İcra Sekreteri Workneh Gebeyehu ve Birleşmiş Milletler Dünya Besin Programı (WFP) İcra Yöneticisi Yardımcısı ve Operasyon Yöneticisi Carl Skau konuşmacı olarak katıldı.
Duran, Afrikalıların kendi geleceklerini belirlemelerinin ehemmiyetine vurgu yaparak, “Afrika esasen yükselen bir kıta. Son derece parlak bir geleceği var. Bu esnada Türkiye’nin kıtada böylesine kendine mahsus ve müspet bir rolünün olması çok olumlu görünüyor. Yani yüz yüze bir alaka yapılıyor ve tıpkı vakitte prensipler üzerinde hareket ederek buna bağlı olarak bir duruş sergiliyoruz. Bunlar son derece değerli konular.” dedi.
Türkiye’nin bölgesel entegrasyon konusunda Afrika’nın ekonomik kalkınmasına ve kapasite oluşturmasına baktığını söz eden Duran, “Aynı vakitte bölgenin ve kıtanın güvenliği konusundaki bahisler üzerinde çalışıyoruz. Türkiye’nin burada bir orta buluculuk vazifesi var. Alışılmış ki Afrika problemlerine Afrika tahlilleri bulmaya uğraş ediyoruz.” diye konuştu.
Duran, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afrika vizyonunu hatırlatarak, “Cumhurbaşkanımız Afrika’yı gelecek on yıllarda yükselen bir kıta olarak görüyor. Bu da esasen paydaşlık ve partnerlik manasında Afrika’yla olan bağımızı da ortaya koymaktadır.” tabirini kullandı.
Afrika boynuzu özelinde pek çok sorun olduğunu kaydeden Duran, “Göç sorunu var, iklim değişikliği ve hala terör sorunu devam ediyor. Kalkınma problemleri var. Bunlar değerli sıkıntılar. Lakin Afrika’nın demografik özellikleri, doğal kaynakları, bağlantısallık özellikleri ve bilhassa tarım manasında gelişmekte olan bölgeler göz önüne alındığında geleceğinin parlak olduğunu da görebiliyoruz. Yalnızca Afrika konusunda adil bir yaklaşım gerekiyor.” açıklamasında bulundu.
Duran, Türkiye’nin Afrika’ya yönelik entegre bir siyaset yürüttüğünün altını çizerek, “Türkiye’nin bu çeşit faaliyetlerine başka üçüncü tarafların da iştirakine açık olarak devam edeceğini öngörebiliriz.” biçiminde konuştu.
“AFRİKA ÜLKELERİ TARAFINDAN OLUŞTURULAN KURUMLARA HÜRMET DUYULMASI ELZEM”
Kenya Dışişleri ve Diaspora Bakanı Mudavadi de bölgede birçok ögenin çatışmalara sebep olduğunu belirterek, “Burada değerli olan konu şu; bizim hakikaten de Afrika kurumlarını ve Afrika düzeneklerini bunu önlemek için bir ortaya getirmemiz ve işbirliği içerisinde bulunmamız gerekiyor. Kurumlar ortasında bir güçlendirmede bulunmamız gerekiyor. Hasebiyle çatışmalar yaratmaktansa daha birleşik bir halde hareket etmemiz gerekiyor.” değerlendirmesini yaptı.
Afrika’da yeni bir karmaşa yaratılmaması için dikkatli adımlar atılması gerektiğinin altını çizen Mudavadi, “Daha fazla sıkıntıya yol açacak adımlar atmamalıyız. Zira tarihte bunu gördük. Afrikalılar angaje olmak istiyor ve bunu manalı formda yapmak istiyor ve bunu dünyanın geri kalanıyla da başarmak istiyor. Bu temel bir mevzu. Bu nedenle Afrika ülkeleri tarafından oluşturulan kurumlara hürmet duyulması elzem.” dedi.
Mudavadi, “Washington’ın uygulamaya çalıştığı tarifelerden şikayet ederek hayatımızı geçiremeyiz. Bizler Afrika olarak kendi iç tarifelerimizi kaldırmalıyız öncelikle. Böylece komşularımıza yardımcı olabilelim.” tabirini kullandı.
Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Devlet Bakanı Ali Mohamed Omar, Somali’nin Türkiye’nin iştirakine büyük bir paha verdiğini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Türkiye bölgemizde son derece yapan çalışmalarda bulunuyor. Türkiye’nin 2024’ten bu yana Somali ve komşumuz Etiyopya ortasındaki çatışmalar konusunda orta buluculuk teklifine çok sıcak bakıyoruz. Türkiye’nin son derece derin münasebetleri var. Hasebiyle bu pahalı katkılar her iki ülke tarafından da büyük bir memnunlukla karşılandı.”
Afrika boynuzunun son derece kritik ve gitgide büyüyen jeopolitik bir bölge olduğunu lisana getiren Omar, şunları kaydetti:
“Bu bölgede ya çatışacağız ya da o denli bir bölge olacağız ki artık potansiyelini burada harmanlayacak ve daha da uygun ve refah dolu bir geleceğe adım atacağız. Umarım ikincisi olur. Umarım işbirliği içerisinde çalışırız. Umarım kendi gençlerimize refah sağlayabiliriz.”
IGAD İcra Sekreteri Gebeyehu ise orta buluculuğun inanca dayalı bir konu olduğunu tabir ederek, “Türkiye’nin bu noktadaki orta buluculuğu bu spesifik alan içerisinde başarılı oldu. Zira inanç ögesine dayalıydı.” dedi.
IGAD olarak üyelerin gerçekleştirdiği orta buluculuk eforlarını çok bedelli gördüklerini belirten Gebeyehu, öteki orta bulucularla rekabete girilmemesi gerektiğini, bunun da bölgede sorun oluşturabileceğini kaydetti.
WFP İcra Yöneticisi Yardımcısı ve Operasyon Yöneticisi Skau ise besin güvensizliğinin Afrika Boynuzunda artmaya başladığını aktararak, “Yaklaşık olarak 60 milyon kişi önemli bir biçimde besin güvensizliğine maruz kalıyor.” formunda konuştu.
Gıda güvensizliği ve güvenlik ortasında çok yakın bir ilgi olduğunu vurgulayan Skau, “Çatışma kesinlikle ki besin güvensizliğini yaratıyor lakin besin güvensizliği ve açlık da birebir vakitte çatışma ve istikrarsızlığa sebep oluyor.” dedi.
