ANALİZ: Küresel ticaret savaşı başladı
ABD, iki komşu ülkeden gelen mallara yüzde 25 yeni ithalat tarifeleri uygulamaya başladı. Çin mallarına uygulanan mevcut gümrük vergileri de iki katına çıkarılarak yüzde 10’dan 20’ye yükseltildi.
Uygulamadan etkilenen üç ülke misillemeyle karşılık vereceklerini duyururken ABD mallarına yönelik yeni tarifeler de açıklanmaya başladı. Yeni önlemler ve karşı önlemler ise yılda yaklaşık 2,2 trilyon dolar bedelindeki ticari malları etkiliyor.
ABD’nin global ticarette haksızlığa uğradığına inanan ve birçok ülkenin ABD mallarına daha yüksek gümrük vergisi uyguladığını savunan Trump’ın son atağı, finans piyasalarında olumsuz karşılanırken ABD pay fiyatları dünya çapında düşüşe geçti.
ABD’de S&P 500 endeksi dün akşam yüzde 1,75, teknoloji yüklü Nasdaq ise yüzde 2,64 düşüş yaşadı.
Meksika pesosu ve Kanada doları da ABD doları karşısında paha kaybetti.
Trump, aksiyonlarını uyuşturucu siyasetiyle gerekçelendirirken her üç ülkenin de ölümcül fentanil opioid ve öncü kimyasalların ABD’ye akışını durdurmak için gereğince uğraş göstermediğini argüman etti.
Trump, ayrıyeten gümrük vergilerini ABD iktisadını güçlendirmek ve istihdam oluşturmak için kullanmak istediğini belirtti.
Bu kapsamda, ABD Başkanı Trump, şirketleri ülkesinde üretim tesisi kurmaya çağırarak, “Bu durumda gümrük vergisi olmayacak.” dedi.
Hangi ülke ne karşılık verdi?
Buna karşılık, tarifelerden etkilenen her üç ülke de karşı tedbirler alıyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, 20,7 milyar dolar kıymetindeki Amerikan ithalatına yüzde 25’lik acil gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı.
Trump’ın gümrük vergilerinin 21 gün sonra hala yürürlükte olması halinde 86,2 milyar dolar bedelindeki mallara daha fazla gümrük vergisi uygulanacak.
Trudeau daha evvel Kanada’nın ABD’den kimi alkollü içecekler, mesken aletleri ve Florida’dan portakal suyunu gaye alacağını açıklayarak, “Tarifeler inanılmaz derecede başarılı bir ticaret bağlantısını bozacaktır.” sözünü kullanmıştı.
Trudeau, Trump’ın misyondaki birinci periyodunda imzaladığı ABD, Meksika ve Kanada ortasındaki özgür ticaret mutabakatını ihlal edeceklerini de belirtmişti.
Meksika Ekonomi Bakanlığı da bugün Mexico City’de ABD’ye karşı tedbirleri açıklayacağını duyurdu.
Meksika ve Kanada, eserlerine yönelik gümrük vergilerinin Kuzey Amerika iktisadı üzerinde çok daha önemli tesirleri olabileceği belirterek, ABD’deki araba, makine, güç üreticilerinin ve ziraî eser işleyicilerinin bu ülkelerden eserlere muhtaçlığı olduğunu tabir etti.
Çin ise Trump’ın ithal tüm eserlere gümrük tarifesi oranını yüzde 20’ye çıkarma kararına karşı, bu ülkeden ithal muhakkak tarım ve besin eserlerine ek gümrük vergisi getirerek ABD’li şirketlere yaptırımları duyurdu.
Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD’den kanatlı hayvan ile arpa, mısır ve pamuk üzere tarım eserlerinin ithalatına yüzde 15, soya fasulyesi, domuz eti, dana eti, meyve, zerzevat ve süt eserleri ithalatına ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirileceği bildirildi.
Yeni gümrük vergilerinin 10 Mart’tan itibaren yürürlüğe gireceği tabir edilen açıklamada, “ABD’nin tek taraflı tarife kararı Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarını ihlal ediyor. Çin, DTÖ kurallarına uygun olarak yasal haklarını ve çıkarlarını koruyacak, çok taraflı ticaret sistemini ve milletlerarası ekonomik sistemi savunmayı sürdürecektir.” denildi.
Çin karar kapsamında ABD’li 15 firmayı ihracat denetim listesine ekledi, 10 ABD şirketini de Çin’in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan’a silah satışı ve askeri işbirliğinde rolü olduğu gerekçesiyle “güvenilmez varlık listesine” aldı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü “Çin’in meşru hak ve çıkarlarını kararlılıkla savunacağını” duyurarak, ABD’nin ticaret ya da gümrük vergisi savaşı başlatmak istemesi halinde kendilerinin buna sonuna kadar direneceğine dikkati çekti.
ABD’nin Çin mallarına yönelik yüzde 10’luk ek gümrük vergisi, 4 Şubat’ta yürürlüğe girmişti. Trump’ın bir öbür kararıyla da bu mallara yönelik gümrük vergisi yüzde 10’dan 20’ye çıkarıldı. Buna münasebet olarak ise ABD’deki fentanil krizi gösterildi. Bu, daha evvel yüzde 25’e varan mevcut tarifelere ek olarak yüzde 20’lik tarife manasına geliyor. Tüm bu tarifeler Trump tarafından birinci devrinde yaklaşık 370 milyar dolar kıymetindeki ABD ithalatına uygulanmıştı.
Trump’ın birinci periyodundaki ticaret savaşları ABD’li çiftçilere ağır darbe vurmuştu. Çiftçiler ihracat satışlarında yaklaşık 27 milyar dolar kaybederken, Çin’deki pazar hisselerini Brezilya’ya kaptırmak zorunda kalmıştı.
Dış ticaret açığını azaltmak ve yerli üretimi desteklemek hedefiyle AB eserleri için de gümrük vergilerini değerli ölçüde “kesinlikle” artıracağını açıklayan Trump, AB’den yapılan tüm ithalata yüzde 10 ya da yüzde 20 gümrük vergisi uygulamak istiyor.
Analistler, Donald Trump’ın son atılımını, “küresel ekonomiyi ateşe verebilecek bir oyun” olarak nitelendiriyor.
AA
