ANALİZ: Emtia piyasasında satış patlaması!

Tarifelerin global büyümeyi baskılayacağı ve enflasyonu artıracağı tarafındaki kaygılar, risk algısını yükselterek piyasalarda satış baskısını artırdı. ABD’nin misillemelere daha sert tarifelerle karşılık vereceğini açıklaması ve Çin’in ek vergi kararı ise ticaret savaşının derinleşeceği istikametindeki tasaları güçlendirdi.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ülkelere, tarifelere misilleme yapmamalarını tavsiye ederken misilleme yapılmaması durumunda daha yüksek gümrük vergisi oranları uygulanmayacağını söyledi.

Söz konusu gelişmelerle artan risk algısının tesiriyle, tahvil piyasalarında alış yüklü bir seyir izlenirken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi Ekim 2024’ten bu yana en düşük düzeyi olan yüzde 3,9150’yi test etti.

Ayrıca, Trump’ın tarifelerinin fiyatları artırabileceğine dair istikametindeki soru işaretleri sürerken, Fed Başkanı Jerome Powell’ın yüksek tarifelerin önümüzdeki çeyreklerde enflasyonu yükselteceğini belirtmesi, bu tasaları teyit etti.

Powell, Trump’ın tarifelerinin beklenenden büyük olduğunu ve enflasyon ile yavaş büyüme riski taşıdığını söyledi.

Öte yandan, Çin, Trump’ın tarifelerine karşılık olarak yüzde 34 oranında ek vergi uygulayacağını ve kimi az toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama getireceğini duyurdu. 4 Nisan prestijiyle samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının yer aldığı 7 az metal kategorisi ihracat denetim listesine alındı.

Çin Ticaret Bakanlığı 27 ABD şirketini ihracat denetimi yahut yasağı listesine ekledi; 16’sı askeri-sivil ikili kullanımı olan eserler nedeniyle, 11’i ise “güvenilmez varlık” listesi kapsamında yaptırıma uğradı. Bu adımların, Çin’in ulusal güvenliğini müdafaa ve milletlerarası silah yayılmasını tedbire yükümlülükleri doğrultusunda atıldığı belirtildi.

Trump ise Çin’in “yanlış oynadığını” söyleyerek siyasetlerinde geri adım atmayacağını açıkladı.

Küresel satış baskısı altını da vurdu

Altın fiyatları, cuma günü yüzde 2’nin üzerinde düşerek haftalık yararını kaybetti. Ticaret savaşına ait artan kaygılar, global resesyon beklentilerini güçlendirirken, inançlı liman olarak görülen altın da satış dalgasından etkilendi.

Analistler, altının yüksek likiditeye sahip olması nedeniyle, pay senedi piyasalarında yaşanan sert düşüşlerin akabinde yatırımcıların ziyanlarını telafi etmek gayesiyle altın satmış olabileceğini belirtirken, piyasalarda artan risk ortamlarında marj davetlerini (margin call) karşılamak için altının sıklıkla satışa bahis olduğunu ve bu çeşit hareketlerin olağan kabul edildiğini kaydetti.

Öte yandan, tüm bu dalgalanmalara karşın, altın 2025 yılı başından bu yana yüzde 15,3 oranında kıymet kazandı. Bu yükselişte merkez bankalarının alımları ile jeopolitik ve ekonomik belirsizliklere karşı artan inançlı liman talebi tesirli oldu.

Kurumsal tarafta ise geçen hafta HSBC, siyasi ve jeopolitik risklere dikkat çekerek 2025 ve 2026 yılları için altın fiyat varsayımlarını sırasıyla ons başına 3 bin 15 ve 2 bin 915 dolara yükseltti. Bankanın birebir devir için evvelki iddiaları 2 bin 687 ve 2 bin 615 dolar düzeyindeydi.

Ayrıca analistler, gümüşteki düşüşe dikkati çekerek gümüşün de jeopolitik risklerden etkilendiğini lakin bu eserin endüstriyel alanda ağır bir biçimde kullanıldığı için fiyatlarında satış baskısının kelam konusu olduğuna işaret etti.

Bu gelişmelerin tesiriyle ons bazında fiyatlar, geçen hafta altında yüzde 1,6, platinde yüzde 6,7, gümüşte yüzde 13,4 ve paladyumda yüzde 5,9 azaldı.

Bakır fiyatlarında rekor düşüş görüldü

Bazı metaller direkt tarifelere dahil edilmemesine rağmen, tarife tesirleri hissedilirken bilhassa Çin’in misillemesi sonrası, ticaret savaşlarının ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyerek baz metallere olan talebi azaltabileceği kaygısı, geçen hafta fiyatlarda bedel kaybına yol açtı.

Bu gelişmelerle, bakır fiyatları, Eylül 2011’den bu yana en yüksek haftalık paha kaybını yaşadı.

Baz metallerde tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 14,1, nikelde yüzde 10,5, çinkoda yüzde 6,8, kurşunda yüzde 5,5 ve alüminyumda yüzde 6,3 azaldı.

Brent petrol Ağustos 2021’den bu yana birinci kere 65 doların altını gördü

Geçen hafta petrol fiyatları da Trump’ın tarifeleri, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) açıklamaları ve Çinin misillemeleri nedeniyle kıymet kaybetti.

Trump’ın tarifelerinin global büyümeyi olumsuz etkileyeceğine yönelik tasaların yanı sıra, OPEC ve OPEC dışı birtakım üretici ülkeler (OPEC+) kümesinin kademeli üretim artış kararına sadık kalacağını açıklaması, talep daralmasıyla birlikte arz fazlası tasalarını artırarak fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.

OPEC+ kümesi, 3 Nisan’da yaptığı açıklamada, 1 Nisan prestijiyle günlük 2,2 milyon varillik istekli üretim kesintisini kademeli bir halde sonlandırarak mayısta günlük 411 bin varillik üretim artışı yapacaklarını bildirdi.

Trump’ın tarife adımlarına Çin’den gelen misillemelerin global büyüme üzerinde baskı oluşturacağına yönelik telaşlar ve petrol arzının artacağına dair haber akışı petrol fiyatlarının Nisan 2021’den bu yana birinci defa 63,85 dolara kadar gerilemesinde tesirli oldu.

Öte yandan, Goldman Sachs, OPEC+’ın arz artışı ve global ticaret savaşının resesyona yol açma riski nedeniyle Brent petrol için 2024 ortalama fiyat varsayımını yüzde 5,5 düşürerek varil başına 69 dolara çekti. 2026 yılı için ise Brent petrol varsayımını yüzde 9 oranında düşürerek 62 dolara indirdi.

Bu gelişmelerle geçen hafta Brent petrolün varil fiyatı yüzde 9,2 azalırken, New York Ticaret Borsasında süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 6,1 paha kaybetti.

Çin, tarifeler sonrasında Brezilya’ya yöneliyor

Tarım emtia fiyatları ise geçtiğimiz hafta açıklanan tarifeler ve misillemelerin tesirleriyle karışık seyretti.

Çin’in mart başında tarım eserlerine uygulamaya başladığı yüzde 10-15’lik tarifelere ek olarak, ABD’den ithal edilen tüm eserlere yüzde 34 oranında ek vergi getirmesi emtia piyasalarında baskı yarattı. Kelam konusu misilleme, bilhassa soya fasulyesi alanında ABD’nin rekabet gücünü zayıflatırken, Çinli alıcıların Brezilya’ya yönelmesine neden oldu.

Analistler, ABD’nin mısır, soya ve buğday ihracatında global ölçekteki hâkimiyetinin tarihinin en zayıf periyotlarından birini yaşadığını belirtirken, muhtemel yeni yaptırımların devreye girmesi halinde Ukrayna’nın mısır ihracatının ABD eserlerinin yerini kısmen alabileceğini söz etti.

Bu gelişmelerle, geçen hafta Chicago Ticaret Borsasında kile başına fiyatlar soya fasulyesinde yüzde 4,5 ve pirinçte yüzde 3,3 azalırken, buğdayda yüzde 0,3, mısırda yüzde 1,6 arttı.

Tarifeler kakao ve kahve fiyatları üzerinde de tesirli oldu

Analistler, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifelerinin, dünyanın en büyük çikolata ve kahve tüketicilerinden biri olan ABD’de talebi etkileyebileceğini belirtirken, ülkenin tıpkı vakitte dünyanın önde gelen şeker ithalatçılarından biri olduğunu ve bu durumun fiyatlar üzerinde tesirli olabileceğini kaydetti.

Bu gelişmelerle ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’te libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 0,2, kahvede yüzde 3,2 ve pamukta yüzde 5,3 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise arz kaygılarıyla haftayı yüzde 5,7 artışla tamamladı.

AA