Depresyon tedavisinde ultrason ve beyin implantı

Kafatasının altına fakat beynin dışına yerleştirilecek olan bu implant, nöron aktivitelerini haritalayarak makul bölgeleri ultrason dalgalarıyla uyarıyor.

İngiltere Gelişmiş Araştırma ve Buluş Ajansı (Aria) tarafından 6,5 milyon sterlinlik bir fonla desteklenen çalışma kapsamında yaklaşık 30 hastada aygıtın güvenliği ve tolere edilebilirliği test edilecek.

Aria Program Yöneticisi Jacques Carolan, “Nöroteknolojiler, dirençli depresyon, epilepsi, bağımlılık ve yeme bozuklukları üzere rahatsızlıkların tedavisinde yeni bir çığır açabilir. Mevcut gelişmeler, beyin hastalıklarıyla çabada kritik bir dönüm noktasına işaret ediyor” dedi.

Beyin-bilgisayar arayüzlerinde yeni dönem

Deneme, beyin-bilgisayar arayüzü teknolojisindeki süratli ilerlemelerin bir kesimi olarak görülüyor.

Geçtiğimiz yıl Elon Musk’un Neuralink şirketi felçli hastalarla klinik denemelere başlamış ve diğer bir çalışmada felçli hastaların niyetlerinin direkt konuşmaya çevrildiği bir sistem geliştirilmişti.

Ancak, bu cins teknolojiler mahremiyet, bilgi güvenliği ve etik bahisler açısından kimi tartışmaları da beraberinde getiriyor.

UCL Tıp Fiziği Profesörü Clare Elwell, “Bu yenilikler teknik açıdan süratle ilerliyor fakat nöroetik sıkıntılar konusunda gerideyiz. Beyinle direkt etkileşim sağlayan bu tıp teknolojilerde hasta faydasını önceliklendirmeliyiz” tabirlerini kullandı.

Denemenin bilimsel yönü

ABD merkezli Forest Neurotech tarafından geliştirilen aygıt, klasik elektrot bazlı beyin implantlarından farklı olarak ultrason teknolojisiyle beyin aktivitelerini okuma ve düzenleme yeteneğine sahip.

Aria, aygıtı “dünyanın en gelişmiş beyin-bilgisayar arayüzü” olarak tanımlıyor. Bu sayede depresyon, anksiyete ve epilepsi üzere geniş bir hasta kitlesine yönelik tedavi seçeneklerinin geliştirilmesi hedefleniyor.

Deneme sürecinde, beyin hasarı nedeniyle kafataslarının bir kısmı süreksiz olarak çıkarılmış hastalar kullanılacak.

Bu sayede aygıtın test edilmesi için ek bir cerrahi süreç gerekmeyecek. Aygıt, beyin aktivitesini yüksek hassasiyetle haritalandıracak ve muhakkak noktalarda ultrason dalgalarıyla sinirsel ihtarım sağlayarak ruh hali ve motivasyonu değiştirme potansiyelini araştıracak.

Geleceğe yönelik hedefler

Forest 1 isimli aygıtın klinik denemesi Mart ayında başlayacak ve üç buçuk yıl sürecek. Birinci sekiz ay, düzenleyici onay süreçlerine ayrılacak.

Eğer başarılı olursa, aygıt depresyon üzere rahatsızlıkların tedavisinde tam ölçekli klinik denemelere geçecek.

Bu deneme, Aria tarafından duyurulan 69 milyon sterlinlik “Hassas Nöroteknolojiler Programı” kapsamında yürütülen 19 projeden biri olarak öne çıkıyor.

Programda ayrıyeten epilepsi tedavisi için hudut robotları, beyin hücrelerinin genetik mühendisliği ile tekrar programlanması ve laboratuvar ortamında beyin organoidleri geliştirilmesi üzere projeler de yer alıyor.

2023 yılında kurulan Aria, yüksek riskli lakin büyük kazanım potansiyeline sahip bilimsel projelere fon sağlamak emeliyle faaliyet gösteriyor.

TheGuardian, TRTHaber