İlber Ortaylı: Partilere ve tarikatlara güvenerek bir yerlere sızmayı denemeyin

Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi uyumunda, Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) mesken sahipliğinde Kocaeli Valiliği ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin dayanaklarıyla dün başlayan Marmara Meslek Fuarı (MARMARAKAF) bugün de devam etti.

İzmit’te bulunan Kongre Merkezi’nde düzenlenen programda tarihçi, akademisyen ve muharrir Prof. Dr. İlber Ortaylı, Prof. Dr. Sezer Şener Komsuoğlu moderatörlüğünde ‘Meslek Seçimi’ başlıklı söyleşi gerçekleştirdi.

‘KABİLİYETİNİZ OLMAYAN YERLERE SULANMAYIN. HEM ETRAFI HEM DE KENDİNİ DAĞITIRSIN’

Öğrencilere tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Ortaylı, “Kurallara uyacaksınız. Kurallara uyma da şudur; yeterli bir seçim yapmak için kimi şeylere dikkat etmeniz gerekiyor. Kuralın biri şu; kabiliyetiniz olmayan yerlere sulanmayın; bu kadar açık. Bunun sonu yoktur; çok bedbaht olursunuz” dedi.

Nefesli saz çalmaya merak saldığını lakin Türk bestekar ve eğitimci İlhan Usmanbaş’ın kendisine “Senin kulak kapasiten bu işe müsait değil” dediğini anlatan Ortaylı, “Kabiliyetsiz olduğun halde mesela bizde olduğu üzere bir yere orkestra üyesi olarak girersin lakin sonunda mesleğinde er yahut geç fire verirsin ve bedbaht olur. Hem etrafı hem de kendini dağıtırsın.” dedi.

‘ÜÇ KAĞITLA BİR YERE GİREN ÇOCUKLARIN İSTİKBALİ OLMAZ’

Üniversitelerde çok uzun vakit yolsuzluk yapıldığını söyleyen Prof. Dr. Ortaylı, “Üniversitelerimizde maalesef çok uzun bir vakitten beri yolsuzluk yapıldı. Yani imtihanların test geçişinde kimileri hak etmedikleri yere girdiler. Bu artık bir sır değil. Bu işi böyle yöneten ÖSYM Başkanı bile mahkum oldu. Sonra nasıl olduysa o indirildi, çıkarıldı, çıktı o beni alakadar etmez. Mahkeme kararı var; kesin. İftira atmıyorum. Bu türlü üç kağıtla bir yere giren çocukların istikbali olmaz; er yahut geç fire verirler; etrafı dağıtırlar. Meslek seçimi bu. ‘Ben bunu yapacağım’ diye bir şey yok. Bu çok açık bir şey. Ortada şöyle bir laf dolaşıyor; ‘İşçinin çocuğu personel mi kalacak?’ Kalır. Kabiliyetli ise mühendis olur. Daha kabiliyetliyse genel müdür de olur; olmazsa hamal olur. Personel bile olmaz; nitelikli eleman olmaz; hamal olur. Bunda şaşılacak bir şey yok. Savcının çocuğu savcı olacak demek değil; gardiyan da olabilir. Yanlışsız ki işini yapması lazım o farklı fakat herkes her şeyi yapamaz. 5 kardeşin 5’i bile birbiriyle birebir kabiliyette değil; bunu unutmayın. Bu türlü bir sistem olmaz; bunu başınızdan çıkarın. ‘Efendim ben bunu niçin yapamıyorum?’ Yapamıyorsun; olmuyor; bitti” tabirlerini kullandı.

‘BUNUN SONU TÜRK TOPLUMU İÇİN FELAKET OLUR’

Öğrencilere tavsiye ve ihtarlarını sürdüren Ortaylı, şöyle devam etti;

“Benim çocuğum bilmem nereyi ne puanıyla kaybetti, almadılar. İşte müdüre para verseymişsin bir otomobil alırlar’ imiş. Bu Türkiye’de çok yaygındır. Versen ne olacak; girse ne olacak? Öbürü kayacak senin yüzünden. Yani senin çocuğunun girdiği yerden öteki biri aşağı kayıyor. Yani ‘Yolsuzluk yaparak da gelsem nimettir’ düşünüyor; toplum sakat. Bunlarda vicdan muhasebesi ve yol yok. Çok farklılık bu. İngiliz toplumunda, Alman toplumunda metoda uyuluyor. Anası çocuğa diyor ki ‘Bu okul böyledir lakin bu türlü imkanı var; bu olmuyor, sen buna da girersen olursun’ diyor. Pekala olur. Zira bir toplumda ustabaşının bazen mühendisten daha çok işe yaradığı baki. ‘Efendim ben artık bu tahsili yaptım; sevmedim.’ Olabilir. Beşerler evliliği bile değiştiriyorlar; günah değil. Yapamadığın, götüremediğin takdirde dağıtıyorsun. Yani bu türlü bir şey yok. Kimi dinlerde yasak olan boşanmalar vardı; biteli yıllar oldu. Münasebetiyle ikincisini tahsil edersin; imkanlar vardır. Diğer yola gidersin ancak hiçbir vakit kaçak yolla bir yere girmeyi, partilere, tarikatlara, şu, bu mezhep kümesine, şu, bu cemiyete güvenerek bir yerlere sızmaya, hele hele akrabalık ve hemşirelik yoluyla hiç tevessül etmeyin; sonu kokar; uzun uzunluklu gitmez. Yalnızca etrafınızı tarumar edersiniz. Bugün Türkiye’de maalesef, bugüne has bir şey değil bu, dehşetli bir nepotizm var. Yani 82 vilayetin 82 sayısını çok kolay unutuyorlar. Bu türlü 2-3 vilayete yükleniyorlar. Bu gerçek değil; bunun sonu Türk toplumu için bir felaket olur. Zira Türkiye toplumunun tarihi kuruluşu ve oluşumu, bölgeciliğe ve sınıfçılığa terstir. Yani ‘Sınıflar yok’ demek değil. Güçlü olur, yoksul olur. Elinde iktidar olan olur natürel olan olur. Bu diğer.”

‘PARA KAZANACAĞIM DİYE MESLEK SEÇİLMEZ’

Meslek seçimi ile ilgili ihtarlarını sürdüren Prof. Dr. Ortaylı, “Hepiniz sanayi mühendisi olmaya kalkmayın. İnşaat mühendisi de var; diğer şey öğrenecek adam da var. Para kazanacağım diye sanayi mühendisi olunmaz. ‘Efendim ben avukat olacağım; işleteceğim.’ Öyle herkes avukat olmaz; o ayrı bir şeydir; onu bilen yapar. Aksi takdirde 400 hukuk fakülteniz olur; çıkan cahilleri kimse işe alamaz. Bütün avukatlara yeşil pasaport verirsen skandal olur. Yeşil pasaportun işlevi kalmaz şimdiki adliye bakanının yaptığı üzere. Bunlar, bir toplum için sonuç değildir. Bu tip yan yola sapmalar hiçbir vakit sizi açmaz. Yani uyarak saparsanız siz batarsınız. Sizin hayatınız altüst olur.” diye konuştu.

‘BİR İNSAN YAPTIĞI İŞİ BİLMEK ZORUNDA’

İnsanın yaptığı işi bilmek zorunda olduğunu tabir eden Ortaylı, “Bir adam ‘Benim pekala biyolojiye veya matematiğe başım eriyor’ derken kalkıp mühendisliği illa kural koşarsa kendisine o da kusur yapar. Para kazanacağım diye makine mühendisliğine aklı çok eren bir adamın falanca kısma girmesi beğenilen değildir. Hepiniz işletmeci oluyorsunuz; ne olduğunu biliyor musunuz? Memnun olacak mısınız? Bir insan yaptığı işi bilmek zorunda; bilirsen kazanırsın; bu kadar açık. 50 tane tarih kısmı açılmaz; açıldıysa da gidilmez. ‘Lise çocuklarına tarih öğreteceğim’ demek şarlatanlıktır; bunu anlatamıyoruz. Yani ‘Açmayın’ diyoruz zira tarih bilim değildir fakat bilimin üstünde bir şeydir. İçinde bilim, prosedür, metot vardır; bilimin üstünde bir imaj vardır. Bir çocuğun bunu kavraması için 16 yaşını geçmesi ve bir birikimi lazım” dedi.

MESLEK SEÇİMİ İLE İLGİLİ TAVSİYELERDE BULUNDU

Meslek seçimi konusunda öğrencilere tavsiyelerde de bulunan Prof. Dr. Ortaylı, “Önce bir kez lisan öğreneceksiniz. Amerikalı bile olsanız öğreneceksiniz. Zira İngilizce’den öbür hiçbir şey bilmeyen Amerikalı, hödüktür; istikbali kıttır; hiçbir işe yaramaz. Amerika’da yanlışsız dürüst sekreterlik bile yapamaz. Çok açık bir şeydir bu. İkincisi coğrafya öğreneceksiniz; o denli coğrafya bilmeyen okumuş, yazmış insan olmaz. Türkler coğrafya bilmez. Son vakitte bu olaylar çatladı, patladı; Türklerin hatta müellif geçinenlerin coğrafya bilmediklerini anladık. Tarih de bileceksiniz zira birtakım şeylerin ezber yaşı vardır. 20 yaşından sonra piyanist olup nota, solfej öğrenemeyeceğiniz üzere 20 yaşından sonra tarih okuyup kronoloji falan da öğrenemezsiniz; Türkler kronoloji bilmez. Milattan öncesiyle, milattan sonrasını kademelendirmekte sorun çekerler. Bunlar çok koşuldur. Herkes için gerekli şeyler. Bunlar yapılacak ve girdiğiniz mesleği severek okuyacaksınız” sözlerini kullandı.

DHA