Depremi 9 saniye önceden bildirmiş
Elektrik ve Elektronik Mühendisi Kürşat Yurdagül, sarsıntı erken ihtar sistemi aygıtını üretti.
Cihazın, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş sarsıntılarından evvel ikaz vermesinin akabinde İstanbul Silivri açıklarında meydana gelen sarsıntıda de 9 saniye öncesinden devreye girerek ihtar verdiğini söyleyen Yurdagül, “Cihaz, tıpkı vakitte sarsıntı sırasında yaşanan patlama, yangın ve asansörde kalmak üzere risklerin de önüne geçmeyi sağlayarak can kaybının önüne geçiyor. Sistem, fay sınırlarının üzerinde bulunan sismometreler ile gelen sinyalleri, internet aracılığıyla sunucuya data olarak yolluyor. Sunucu ise bulunduğu yere yönelik aygıtlara verileri iletiyor. Cihaz kurulu olan yerde sarsıntı olmaya başlamadan evvel bireye ikaz veriyor” tabirlerini kullandı.
‘UYARI VERME MÜHLETİ FAYIN KIRILMA SURATINA VE MERKEZE YAKINLIĞINA BAĞLI’
Cihazın ihtar sisteminin sarsıntının şiddetine nazaran de ayarlandığını, örneğin 5 ve üzeri şiddetteki sarsıntılardan ihtar alınmak istenirse buna yönelik bir heyetim olduğunu söyleyen Yurdagül, “Cihaza data ulaşıp ikaz vermeye başladığında da bina dışından doğal gazı, elektriği keser ve asansörü en yakın kata çekerek devre dışı bırakır. Binadaki yanıcı, patlatıcı üzere aktivatörleri tek başına kapatabiliyor. Aygıtın zelzeleden evvel ikaz verme mühleti ise fayın kırılma suratına ve merkeze yakınlığına bağlı oluyor. Örneğin 100 kilometre uzaklıkta bir fay hareket haline geçtiyse ve kırılma suratı 5 kilometre ise aygıt 20 ile 22 saniye öncesinden haber veriyor. Lakin İstanbul’da son yaşanan sarsıntıdaki üzere 100 kilometre uzaklıkta olup kırılma şiddeti 8 ve üzerinde bir kilometredeyse müddet kısalıp 9 saniyeye düşüyor. Bu, kısa müddette insanların tahliye edilmesi değil, patlama, yangın üzere risklerin önüne geçen ve tedbir alınmasını sağlayan bir sistem. Şayet kişi giriş katında ise tekrar tahliye edilmesi açısından büyük avantaj sağlayabilir” dedi.
‘PATLAMA YA DA YANGIN ÜZERE DURUMLARIN ÖNÜNE GEÇİYOR’
Ürünün Teknolojik Eser Evrakı, Yerli Üretici Evrakı ve Memleketler arası Standartlar Teşkilatı (ISO) evrakına sahip olduğunu belirten Yurdagül, en son 6 Şubat Kahramanmaraş sarsıntılarında Adana’daki bir fabrikada bulunan aygıtlarına ihtarın 82 saniye öncesinden geldiğini tabir etti. Yurdagül, “Böylece yanında bulunan fabrikalarda yangın çıkarken, o fabrikada bir patlama ya da yangın çıkmadı. Tüm bunların önüne geçmiş oluyor. Bu büsbütün fayın uzaklık aralığı ve kırılma suratı ile alakalı bir durum. Aygıt birebir vakitte Devlet Gereç Ofisi’ne bağlı olduğu için de kamu kurumları da kullanabiliyor” sözlerini kullandı.
DHA
