Gazze’de yeni ateşkes görüşmelerinin detayları

Ateşkesin birinci evresinde Hamas’ın Gazze’deki 8 İsrailli rehineyi hür bırakması bekleniyor. Buna karşılık İsrail, hapishanelerdeki 66 Filistinliyi salıverecek ayrıyeten Gazze’de alıkonulan yüzlerce Filistinli esir de özgür bırakılacak. Akabinde Gazze’ye insani yardım sevkiyatı tekrar başlayacak.

45 günün sonunda Hamas’ın Gazze’deki İsrailli rehineleri bırakmasıyla ateşkesin uzaması öngörülüyor. Haberlere nazaran, Hamas’ın muahedeyi kabul etmesi halinde, İsrail ABD’nin arabuluculuğuyla, akınları durdurmaya yönelik ikinci basamak görüşmelere katılacak.

İsrail medyasında, İsrail hapishanelerinden yüzlerce Filistinli tutuklunun özgür bırakılması, uzun müddetli ateşkes sağlanması ve Gazze Şeridi’ne insani yardımların girmesi karşılığında yaklaşık 10 sağ ve çok sayıda meyyit İsrailli esirin özgür bırakılması için görüşmeler yapıldığı haberlerine yer verildi.

Haberlere nazaran, İsrail, “Hamas muahedeyi kabul ederse ABD’nin arabulucular vasıtasıyla harekete, Tel Aviv’in muahedenin ikinci etabına, yani atakların sona erdirilmesine yönelik müzakerelere katılacağına dair taahhütte bulunduğunu.” kabul etti.

Bu durum, İsrail’in daha evvel reddettiği bu talebi artık dikkate alması nedeniyle müzakerelerde değerli bir dönüm noktası olarak bedellendiriliyor.

HAMAS HEYETİ KAHİRE’DEN AYRILDI

Katar merkezli Arabi el-Cedid gazetesinin haberine nazaran, İsrail ile ateşkes müzakerelerini yürüten Hamas heyeti, Mısırlı yetkililerle görüştükten sonra istişare için Kahire’den ayrıldı.

Ateşkesin birinci kademesinde Hamas’ın Gazze’deki 8 İsrailli sağ esiri özgür bırakması karşılığında İsrail’in hapishanelerdeki 66 müebbet mahkum ve Gazze’den alıkoyduğu yüzlerce Filistinli esiri özgür bırakacağı ve Gazze’ye insani yardım sevkiyatının başlayacağı belirtildi.

Al Jazeera’ya konuşan Hamas kaynakları, Mısır’ın sunduğu yeni teklifte, mutabakatın birinci haftasında Gazze Şeridi’ndeki sağ yahut meyyit İsrailli esirlerin yarısının özgür kalması karşılığında 45 günlük bir ateşkes ve Gazze’ye insani yardım sevkiyatının başlaması yer alıyor.

Teklife nazaran, 45 günün sonunda Hamas’ın Gazze’deki İsrailli esirleri bırakmasıyla ateşkesin uzaması öngörülüyor.

Mısır’ın sunduğu teklifte, “Hamas’ın silah bırakmasının” açıkça yer alması karşısında şaşkınlık duyduklarını söz eden Hamas kaynakları, Mısır tarafına bu kuralı kabul etmeyeceklerini ilettiklerini belirtti.

Hamas’ın Mısır’ın teklifine karşılık “anlaşmaya giden yolun hücumların durması ve İsrail ordusunun Gazze’deki işgaline son vermesinden geçtiğini Mısırlılara ilettiği.” aktarıldı.

HAMAS’TAN GAZZE ŞARTI

Hamas’tan bir yetkili ise İsrail’in sunduğu yeni teklifin “tam bir ateşkes” öngörmediğini, sadece İsrailli rehineleri geri almak emeli taşıdığını sav etti. Birebir yetkili, “İsrail savaşı sona erdirir ve Gazze’den büsbütün çekilirse, elimizdeki rehineleri tek seferde teslim etmeye hazırız.” tabirlerini kullandı.

Hamas yetkilisi, “(İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu kendi siyasi geleceği için çalışıyor ve (ABD Başkanı Donald) Trump da Gazzelileri öldürmede onun ortağıdır.” tabirlerini kullandı.

“İKİ HAFTA İÇİNDE MUTABAKAT YAPILMASI MUHTEMEL”

İsrail’den Yediot Ahranot gazetesine konuşan kaynaklar, tarafların kaç esir bırakılacağı konusunu geçerek, Hamas’ın savaşın bitmesine ve kalıcı ateşkese ait teminat taleplerinin görüşüldüğünü paylaştı.

İsrail’in Kanal 12 televizyonunun haberine nazaran, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrailli esirlerden Eitan Mor’un ailesine, “Hamas’la süren Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatının yenilenmesine ait müzakerelerde tek seferde Gazze’deki 10 İsrailli esirin hür bırakılmasını amaçladıklarını.” söyledi.

İsrail Başbakanı Netanyahu, “Anlaşmanın şimdi katılaşmadığını lakin hükümetin tüm esirlerin geri getirilmesi konusunda kararlı olduğunu.” tabir etti.

Bu açıklama İsrail’in Hamas’ın son teklif hakkındaki cevabını beklediğine dair raporlarla örtüşüyor. İsrailli üst seviye kaynaklar “henüz bir ilerleme yaşanmadığını lakin kıymetli gelişmeler olduğunu” ileri sürüyor.

Ayrıca haberde, son günlerde ABD’li ve İsrailli yetkililerle görüşen İsrailli esirlerin ailelerine de “önemli ilerlemeler sağlandığı ve iki hafta içinde bir muahedeye varılabileceği” bilgisi verildiği aktarıldı.

MÜZAKERELERDE ABD GÜVENCESİ

İsrail’in önde gelen gazetelerinden Yediot Aharonot’un haberinde ise “İsrailli yetkililerin esir takası müzakerelerinde somut bir ilerleme kaydedildiğine ve Hamas’ın tavrında muhtemel bir değişim olduğuna inandığı” sözüne yer verildi.

Yediot Aharonot’un haberine nazaran, bu son teklif 9 ila 10 sağ İsrailli esirin hür bırakılmasını öngörüyor.

Belirtilen rakamlar, ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un daha evvel önerdiği plana epey yakın. Planda, ABD vatandaşı olan asker Edan Alexander da dahil olmak üzere 11 esirin hür bırakılması öngörülüyordu. Ayrıyeten İsrail, yaklaşık 10 esirin naaşının da geri verilmesini talep ediyordu.

“ATEŞKES MUTABAKATINI İSRAİL BOZDU”

Bu bağlamda Haaretz gazetesinin önde gelen analistlerinden Amos Harel, Gazze Şeridi’nde hala 59 İsrailli esirin olduğunu ve bunlardan 21’inin hala hayatta olduğunun varsayıldığına işaret ederken, “Mısır’ın masada yeni bir önerisi var. Bu teklif, İsrail ile Hamas’ın talepleri ortasında orta yol buluyor. 8 İsrailli esirin özgür bırakılması karşılığında çok sayıda Filistinli esirin özgür bırakılmasını ve yaklaşık iki aylık ateşkes sağlanmasını öngörüyor.” dedi.

Harel, Trump idaresinin İsrail Başbakanı Netanyahu’yu çıkmaza sürüklemeyi umduğunu belirterek, “Çatışmalar bittikten sonra kendisine o kadar baskı uygulanacak ki tekrar savaşmaya gücü yetmeyecek.” tabirlerini kullandı.

Analist Harel, “Ocak ayında varılan ateşkesi önemli biçimde ihlal edenin Hamas değil, İsrail olduğu belirtilmelidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Hamas yetkililerinin de Washington ile Tel Aviv ortasında yine gerginliğin başladığını hissettiğini söz eden Harel, İsrail’in Gazze Şeridi’nin kuzeyinde ve güneyinde giderek daha geniş alanların denetimini ele geçirirken, Hamas’ın açıkça İsrail kara güçleriyle çatışmaktan kaçındığını öne sürdü.

Harel, İsrail’in şu süreçte tek taraflı bir savaş yürüttüğüne işaret ederek, “Hamas, daha fazla kaybı önlemek maksadıyla Refah’ın kuzey bölgesindeki savaşçılarının bir kısmını, inançlı bölge olduğu söylenen Mevasi’ye gönderdi.” savında bulundu.

Hamas’ın birliklerini korurken İsrail askerlerinin konuşlanmasının zaaflarından faydalanmak için beklediğine dikkati çeken Harel, Hamas’ın ABD’nin en kısa vakitte müdahale edip savaşı sona erdirmesini umduğunu belirtti.

Harel, “İsrail de teyakkuzda. Muhtemelen genelkurmay başkanlığının yedek askerlerin operasyonları ne ölçüde destekleyebileceği konusundaki tasalarından etkilenmiş durumda.” sözlerini kullandı.

NTV, AA