Batılı şirketler Rus pazarına dönüyor

Ukrayna savaşıyla birlikte son üç yılda 28 binden fazla yaptırımın uygulandığı Rusya, tıpkı vakitte yüzlerce Batılı şirketin de ülkeden ayrılmasıyla dönüşüm sürecine girdi.

H&M, Coca Cola, McDonald’s ve Starbucks üzere dünyaca ünlü şirketler Rus pazarını terk ederken, IKEA, Renault ve Mercedes üzere şirketler de fabrikalarını ve üretim tesislerini kapattı.

Rusya’nın “dost olmayan ülkeler” formunda tanımladığı Batılı ülkelerden şirketlerin yüzde 62’sinin ülkeyi terk ettiği kestirim edilirken, kelam konusu şirketler varlıklarını Rus firmalarına sattı yahut idaresi Ruslara devretti.

Son olarak Volkswagen’in Rusya’nın Kaluga kentindeki eski fabrikasında ismi belirtilmeyen bir arabanın seri üretimi başlarken, daha evvel de Mercedes, Renault ve Nissan’ın varlıkları Rus hükümetine devredilmişti.

Starbucks ve McDonald’s üzere meşhur zincirler de “Stars Coffee” ve “Vkusno-i Tochka” (Lezzetli-Nokta) üzere isimlerle hizmet vermeye devam ediyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın tekrar misyona gelmesi ve Rusya ile ABD ortasında başlayan görüşmeler Rus iktisadına yönelik mümkün gelişmeleri gündeme getirirken, yaptırımların gevşetilmesi ve Batılı şirketlerin dönmesine yönelik süreç de başladı.

ABD iş dünyası ile görüşmeler başladı

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 18 Mart’ta Rusya Ticaret ve Sanayi Odası Genel Heyeti’ne katılarak yaptığı değerlendirmede, Batılı şirketlerin Rusya’yı terk ederken varlıklarını “ciddi indirimle” satmak zorunda kaldıklarını anımsattı.

Söz konusu şirketlere kapılarının açık olduğunu vurgulayan Putin, lakin Rus pazarına dönerken varlıklarını birebir fiyatlardan geri alamayacaklarını söyledi.

Rusya’dan ayrılan birtakım değerli dalların Rus şirketleri tarafından doldurulduğunu da kaydeden Putin, Rus hükümetine, Rusya’ya dönmek isteyen Batılı şirketlerin izlemesi gereken süreçle ilgili çalışma yapma talimatı verdi.

Öte yandan, Rusya Sanayici ve Girişimciler Birliği (RSPP) Lideri Aleksandr Şohin ile ABD Ticaret Odasının Rusya Başkanı Robert Agee bir görüşme gerçekleştirdi.

Taraflar, Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Rusya ve ABD iş dünyası ortasında duyurulan birinci resmi görüşmede yaptırımların ele alındığını bildirdi.

Batılı şirketlerin dönüşüne ait gelişmeler yaşanıyor

Rus basınında Renault firmasının dönüş yapabilecek şirketler ortasında yer almasının beklendiğine yönelik tezler yer alırken, Rus otomobil üreticisi AvtoVAZ’ın Başkanı Maksim Sokolov, şirketteki hissesini satarak çıkan Renault’un tekrar dönmek istemesi halinde en az 112,5 milyar ruble (yaklaşık 1,3 milyar dolar) ödeme yapması gerekeceğini söyledi.

Enerji alanında bilhassa ABD’li şirketlerin Rus pazarına dönme ihtimali de gündeme gelirken, Kuzey Akım 2 üzere büyük altyapı projelerinin de iki ülke ortasında ısınan alakalar kapsamında tekrar faaliyete geçebileceğine yönelik savlar Batı basınında yer alıyor.

Uluslararası basında güçte bilhassa petrol taciri şirketlerin Rusya’ya birinci dönüş yapması beklenen firmalar olduğu da sıklıkla vurgulanıyor.

Öte yandan, Güney Kore’den The Korea Times da LG, Hyundai ve Samsung üzere şirketlerin de Rusya’ya dönüş yapmak için hazırlık yaptığını haberleştirdi. Haberde, Güney Koreli şirketlerin yerini Çinli rakiplerin aldığı bu nedenle kelam konusu şirketlerin pazara dönüşünün kolay olmayacağı da tabir edildi.

Rusya’da memleketler arası ticareti en çok etkileyen ögelerin başında gelen SWIFT konusu da farklı bir kıymet taşırken, Rus yetkililer bu tarafta bir adımın şimdi beklenmediğine işaret ediyor.

Rusya’nın en büyük ikinci bankası VTB’nin Lider Yardımcısı Dmitriy Pyanov, Rus bankalarına yönelik SWIFT yaptırımlarının Avrupa Birliği’ne (AB) bağlı olduğunu ve bankanın planları ortasında bu gelişmenin bulunmadığını söyledi.

AB Kurulu Sözcüsü Anitta Hipper de yaptırımların hafifletilmesi yahut kaldırılması için Rusya’nın akınları sonlandırması ve askeri güçlerinin tamamını Ukrayna’nın bütün topraklarından geri çekmesi gerektiğini söyledi.

Batılı şirketlerin temkinli yaklaşması bekleniyor

Analistler, kimi şirketlerin dönüş sinyali vermesine karşın Batılı şirketlerin Rusya’ya dönüş için temkinli bir yaklaşım sergileyecekleri görüşünde birleşiyor.

Rusya’ya yönelik jeopolitik risklerin yanı sıra, ülkedeki yüksek enflasyon, kur oynaklığı ve yüksek siyaset faizi üzere ögelerin da kelam konusu dönüş kararlarını etkileyebileceğine işaret ediliyor.

Rusya Merkez Bankası siyaset faiz oranını son olarak Ekim 2024’te yüzde 21 ile rekor seviyeye çıkartmıştı.

Rus hükümeti şubat prestijiyle yıllık bazda yüzde 10 düzeyinde gerçekleşen enflasyonu düşürmek için ekonomiyi soğutmaya yönelik adımlar atıyor.

AA