AB’de büyük değişim: 2030 stratejisi açıklandı! ‘ABD’ye mecbur değiliz…’
Avrupa Birliği (AB), ABD’deki Donald Trump idaresinin baskısı ve Rusya’dan süregelen tehditler nedeniyle savunma ve güvenlik planlamasını odağına alarak, 2030’a kadar askeri harcamalarını ve üretimini artırma, ortak savunma projelerine kaynak ayırma üzere ögeleri içeren Beyaz Bülten (White Paper) ismi verilen stratejisini açıkladı.
Komisyonun, ABD’deki Trump idaresinden gelen baskılar ve Rusya’dan algılanan tehditlere cevaben AB’nin savunma stratejisinde yeni bir yol haritası oluşturmak emeliyle hazırladığı Beyaz Bülten isimli evrakın ayrıntıları kamuoyuna duyuruldu.
AB Komitesinin Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile AB Komitesinin Savunmadan Sorumlu üyesi Andrius Kubilius’un birlikte sunduğu strateji, 2030’a kadar uygulanması beklenen maksatları içeriyor.
Kallas, basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Uluslararası tertip 1945’ten beri görülmemiş büyüklükte değişimler geçiriyor. Bu Avrupa güvenliği için kıymetli bir an.” dedi.
Rusya iktisadının “tam olarak savaş modunda” olduğunu ve federal bütçesinin yüzde 40’ının askeri harcamalara ayrıldığını belirten Kallas, “Ukrayna’da devam eden barış müzakerelerine bakılmaksızın, bu uzun vadeli bir atak ihtimaline karşı uzun vadeli bir yatırımdır.” diye konuştu.
Kallas, “Son on yıldır buna çok fazla değer vermedik. Milletlerarası tertip 1945’ten beri görülmemiş büyüklükte değişimler geçiriyor. Bu, AB için kıymetli bir an. Aksiyona geçmek için değerli bir an. Ek fonlara duyulan gereksinim çok büyük.” tabirlerini kullandı.
Stratejiyi hazırlarken öncelikle, AB ülkelerinin hangi alanlarda askeri yeteneklerden geri kaldığını belirlediklerini ve NATO’nun öncelikleri doğrultusunda, bunları yerine getirmek için birlikte nasıl çalışılacağına dair fikirler ortaya koyduklarını bildiren Kallas, “Bu, Avrupa’nın mühimmat, silah, askeri ekipman stoklarını yenilemek, ayrıyeten bunların Ukrayna’ya akmaya devam etmesini sağlamak ve büyük ölçekli, Avrupa çapında projeleri geliştirmek manasına geliyor.” değerlendirmesini yaptı.
Kallas, stratejide Ukrayna’ya verilecek takviyenin “yılda en az 2 milyon mermi olmak üzere daha fazla mühimmat, hava savunması, insansız hava araçları, askeri eğitim ve donatım programları, ülkenin savunma endüstrisine direkt destek” olarak belirlendiğini söyledi.
Stratejinin maksadının “savaşmak için değil, en berbatına hazırlanmak, Avrupa’da barışı savunmak” olduğunun altını çizen Kallas, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, mühimmat, füzeler, insansız hava araçları (İHA), anti-İHA sistemleri üzere gereksinimler olduğunu vurguladı.
“ABD’ye bel bağlamak zorunda kalmamalı”
AB Komitesinin Savunmadan sorumlu üyesi Kubilius da Beyaz Bülten’in üye ülkelerin savunma harcamalarını gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) en az yüzde 3,5’u oranına çıkarmaları için desteklenmelerini öngördüğünü belirtti.
Diğer maksadın askeri yetenek açıklarını kapatmak olduğunu vurgulayan Kubilius, “Bu yalnızca başlangıç. Saldırganlığı caydırma, savaşı tedbire maksadıyla Avrupa’nın endüstriyel ve ekonomik gücünü harekete geçirmek için ortak aksiyonun başlangıcı. Bu nedenle, bundan sonra önceliğimiz uygulama. (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’i Beyaz Bülten okumamız caydırmayacak, harekete geçirmemiz caydıracak.” değerlendirmesini yaptı.
Kubilius, “450 milyon AB vatandaşı, 38 milyon Ukraynalı’yı yenemeyen 140 milyon Rus’a karşı kendini savunmak için 340 milyon Amerikalı’ya bel bağlamak zorunda kalmamalı. Sahiden daha güzelini yapabiliriz. Avrupa’nın savunması için sorumluluk almamızın vakti geldi.” dedi.
Gerçekçi ve somut olmadığı eleştirileri
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in “Avrupa’yı tekrar silahlandırma” (Rearm Europe) ismini verdiği, “2030 Hazırlığı” olarak da zikredilen ve Beyaz Bülten’de bir ortaya getirilen yeni amaçlardan en somutu; üye ülkelere AB çapında ortak savunma harcamaları ve yatırımları için 800 milyar avroya kadar finansman sağlanmasını içeriyor.
Bunun 150 milyar avrosunun ise sermaye piyasalarından üye ülkelerinin ilgili gereksinimleri için toplanması ve talep üzerine ulusal planlara dayanarak ilgili üye ülkelere dağıtılması planlanıyor.
Öte yandan AB, kelam konusu kaynağı yaratmanın gerçekçi olmadığı, Beyaz Bülten’in somut projeler içermediği istikametinde tenkitlere maruz kalıyor.
Üçüncü ülkelerle işbirliği
Belgede Türkiye’nin de ortalarında olduğu üçüncü ülkelerle işbirliğine yönelik şu tabirler yer alıyor:
“AB, kıtamızda ve ötesinde barışı, güvenliği ve istikrarı teşvik etmek için Arnavutluk, İzlanda, Karadağ, Moldova, Kuzey Makedonya ve İsviçre dahil tüm benzeri düşünen tüm Avrupalı ülkeler, aday ülkeler ve komşu ülkelerle güvenlik ve savunma alanında karşılıklı olarak yararlı angajman ve işbirliğini sürdürmelidir. Türkiye, AB’ye aday bir ülkedir. Ortak Güvenlik ve Savunma Siyaseti alanında uzun müddettir ortaktır. AB, ortak çıkarların kelam konusu olduğu tüm alanlarda, Türkiye’nin de AB için değer taşıyan tüm mevzularda işbirliği yolunda ilerlemesi konusunda eşit taahhüdüne dayalı halde, karşılıklı fayda sağlayan bir iştirak geliştirmek için yapan bir formda etkileşimde bulunmaya devam edecektir.”
AA
