14 Mart Dünya Pi Günü neden kutlanıyor? Pi sayısı nedir?
Matematikte π sembolüyle gösterilen ve yaklaşık 3,14 olarak bilinen bu özel sayı, sırf matematiksel hesaplamalar için değil, birebir vakitte bilimin estetik ve şiirsel tarafını vurgulayan bir öge olarak da ehemmiyet taşıyor.
Pi sayısı nedir?
Pi (π), bir çemberin etrafının çapına oranını söz eden bir matematik sabitidir. Sonsuz basamağa sahip irrasyonel bir sayı olan pi, çoklukla iki ondalık basamakla 3,14 olarak özetlenir.
18. yüzyılda Galli matematikçi William Jones, Yunanca ‘çevre’ manasına gelen ‘periphery’ sözünden esinlenerek bu sabiti π harfiyle tanımlamıştır. Lakin pi’nin irrasyonel bir sayı olduğu, İsviçreli matematikçi Johann Lambert’in 1760’lı yıllardaki ispatıyla katılaşmıştır.
Pi sayısının kökeni binlerce yıl öncesine uzanıyor
İnsanlık, çemberlerle ilgilenmeye başladığından beri, bir çemberin etrafının çapına oranının yaklaşık üç olduğunu fark etti.
Bundan yaklaşık 4 bin yıl evvel Babilliler, bir çember içine yerleştirilen düzgün altıgenin etrafının, çemberin yarıçapının altı katına eşit olduğunu hesaplayarak pi’yi yaklaşık 3,125 olarak belirledi.
M.Ö. 1650 yılına ilişkin Antik Mısır’dan kalma Rhind Papirüsü’nde ise pi’nin yaklaşık 3,16049 olduğu öne sürüldü. Ünlü Yunan matematikçi Arşimet ise çokgenler kullanarak pi’nin 3,1408 ile 3,1429 ortasında bir bedelde olduğunu hesapladı.
Pi neden bu kadar değerli?
Pi, sadece çemberlerle ilgili bir sayı olmanın ötesinde, fizik ve geometri başta olmak üzere birçok bilim kısmında temel bir unsur olarak kullanılıyor. Atomların yapısından ırmakların akışına kadar tabiattaki pek çok olguyu anlamada kritik bir role sahip.
Ayrıca, pi’nin günlük hayatta ve tanınan kültürde de özel bir yeri var.
1988 yılında San Francisco’daki Exploratorium’da çalışan fizikçi Larry Shaw, 14 Mart tarihinin pi’nin birinci üç basamağına (3,14) denk geldiğini fark ederek bugünü bir kutlama haline getirdi.
O günden bu yana, Pi Günü dünya çapında kutlanıyor.
Matematik sorunları çözülüyor, bilimle ilgili etkinlikler düzenleniyor ve elbette, en meşhur yuvarlak tatlılardan biri olan turta (pie) yapılarak bu özel gün mana kazanıyor.
Sciencealert, TRTHaber
