Enerjide kapasite mekanizması destekleri 2024’te 3 katına çıktı
AA muhabirinin Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) bilgilerinden yaptığı derlemeye nazaran, yıl boyunca yapılan toplam ödemenin 8,09 milyar liralık kısmı doğal gaz santrallerine ayrılırken yerli kömür santrallerine 4,53 milyar lira, ithal ve yerli doğal gaz santrallerine 218 milyon lira, ithal ve yerli kömür santrallerine ise 157 milyon lira tahsis edildi.
Geçen yıl doğal gaz santrallerine yönelik en yüksek dayanak ödemesi 1,21 milyar lira ile aralıkta gerçekleşirken yerli kömür santrallerine yönelik en büyük ödeme 653 milyon lira ile ağustosta yapıldı.
Ülke genelinde 2023’te yaklaşık 4 milyar lira ödeme yapılırken bu fiyat geçen yıl yüzde 225 artarak yaklaşık 13 milyar liraya ulaştı. Böylelikle, kelam konusu devirde kapasite düzeneği takviyeleri 3 katına çıktı.
– KAPASİTE SİSTEMİ DAYANAKLARI, GÜÇ GÜVENLİĞİNE KATKI SUNUYOR
Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) Yönetim Kurulu Lideri Cem Aşık, AA muhabirine, kapasite düzeneği dayanaklarının santrallerin sürdürülebilir bir formda faaliyet göstermesine katkı sağladığını ve güç arz güvenliğini desteklediğini tabir etti.
Aşık, güç bölümünün iklim değişikliğiyle çaba doğrultusunda büyük bir dönüşümden geçtiğine dikkati çekerek, son 20 yılda yenilenebilir kaynaklara yapılan yatırımların süratle arttığını söyledi.
Türkiye’nin 116 gigavatı aşan kurulu gücünün yaklaşık yüzde 59’unun yenilenebilir güç kaynaklarından oluştuğuna işaret eden Aşık, “Bu kaynaklar, 2024’te elektrik üretiminin yüzde 47’sini, yani neredeyse yarısını karşıladı. Lakin yenilenebilir güç yatırımlarında asıl artış bundan sonra olacak. Bakanlığımız, 2035’e kadar rüzgar ve güneş santrallerinin toplam kapasitesini 120 gigavata çıkarmayı hedefliyor.” diye konuştu.
Aşık, öte yandan hissesi gitgide artan yenilenebilir güç santrallerinin şebekeye entegrasyonunda kimi teknik zorluklarla karşılaşıldığını belirterek, şöyle devam etti:
“Güneşin yahut rüzgarın her an buyruğunuza amade olmaması, çeşitli hava olayları sebebiyle üretimde görülen dalgalanmalar, sistem ataletinin düşmesi üzere durumlar üstesinden gelinmesi gereken bahislerden birkaçı. Yeni gelişen ve yaygınlaşan dijitalleşme, akıllı şebekeler, talep tarafı iştiraki, mikro dengeleme ve depolama üzere teknolojiler bu mevzuda yardımcı olmaya aday lakin bugün prestijiyle kendi başlarına kâfi ve uygun maliyetli değiller.”
Bu nedenle, yenilenebilir güç santrallerinin şebekeye daha aktif entegre olabilmesi için esnek üretim kabiliyetine sahip doğal gaz ve barajlı hidroelektrik santralleri ile baz yük sağlayan kömür santrallerinin kritik rol oynadığının altını çizen Aşık, “Bugün bu santraller olmadan yenilenebilir kaynakları tek başına muteber halde sisteme entegre etmek mümkün değil.” dedi.
Aşık, doğal gaz ve yerli kömür santrallerinin de maliyet baskısı altında vakit zaman zorlandığını belirterek, kapasite sisteminin bu riskleri bertaraf etmek gayesiyle devreye alındığını söyledi.
Yıllar içinde birtakım değişikliklere uğrasa da düzeneğin temel maksadının, piyasa fiyatlarının santral maliyetlerinin altında kaldığında ortadaki farkı dengelemek olduğunu anlatan Aşık, “Kapasite düzeneği takviyeleri, güç arz güvenliği açısından kritik rol oynayan santrallerin sürdürülebilir halde faaliyet göstermesini sağlıyor.” sözünü kullandı.
AA
