Altı tünel üstü cami; kaleden farkı yok!
Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad’ın yazlık sarayı Kubadabad’ın da bulunduğu Beyşehir ilçesindeki cami, ahşap direkleri, tavanı, taş personelliği taç kapısı, kündekari minberi, ahşap ve çini süslemelerinin yanında, divan toplantılarında ve devlet görüşmelerinde kullanılması özelliğiyle de dikkati çekiyor.
Anadolu Selçuklu uç beyliği Eşrefoğulları Beyliği’nin kurucusu Seyfeddin Süleyman Bey tarafından 1299’da yaptırılan, 48 ahşap sütunun taşıdığı cami, Selçuklu geleneklerine bağlı “ulu cami” biçiminde tasarlanan mescitlerin en gelişmiş ve büyük örnekleri ortasında kabul ediliyor.
“Camide güvenlik tedbirleri ön planda”
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Muşmal, AA muhabirine, caminin, Anadolu’da karışıklıkların olduğu, Moğol istilalarının yaşandığı periyotta yapıldığı için güvenlik tedbirlerinin ön planda tutulduğunu söyledi.
Muşmal, kentin imarında, seferleri, taarruzları ve kuşatmaları engellemek için surlar inşa edildiğini, kent içinde de güvenlik tertibatları oluşturulduğunu lisana getirdi.
Bu tedbirlerden birinin de Eşrefoğlu Mescidi’nde alındığını anlatan Muşmal, “Bu cami yalnızca ibadet edilen bir yer değil, tıpkı vakitte halkın, devlet yöneticilerinin bir ortaya geldiği, istişare ettiği de bir yerdi. Beyliğin, vakit zaman elçilerle, devlet yöneticileriyle, beylik yöneticileriyle, halkıyla görüştüğü, devlet sıkıntılarını konuştuğu bir meclisi var. İşte camideki bey mahfili bu işler için de kullanılıyordu. Altında da çilehane bulunuyor.” tabirini kullandı.
“Dehlizler karşılıklı gidiş gelişe imkan tanıyacak büyüklükte”
Güvenliğin ana ögesi olarak kentin altındaki tünellere işaret eden Muşmal, şunları kaydetti:
“Bu tünellerin hala mevcut olduğunu görüyoruz. Dehlizlerin bir kısmı bugün toprak ve balçıkla dolmuş olmakla bir arada, 2,5 metre yüksekliğinde, 1,5 metre genişliğinde. Yani dehlizler karşılıklı gidiş gelişe imkan tanıyacak büyüklükte. Birebir vakitte tünellerde muhakkak alanlarda yarım daire biçiminde dinlenme yerlerinin oluşturulduğunu görüyoruz. Yani tüneller alelade değil. Mimari açıdan, kent inşa edilirken planlandığı anlaşılıyor ve kentin dışına çıkışla temaslı olduğu görülüyor.”
Çilehanenin, güvenlik tertibatıyla olan bağlantısına dikkati çeken Muşmal, şöyle konuştu:
“Bey mahfilinin altında konumlandırılan çilehaneden iki dehlizle dışarıya, göl kıyısındaki kayıkhaneye ve surların dışına ulaşılabiliyordu. Bu da bize, rastgele bir baskında, kuşatmada ya da kent düştüğünde, beyin kayıkhaneye tahliye edilerek, göl üzerinden Kubadabad Sarayı’na yahut muhkem adalara götürülmesine imkan sağlandığını gösteriyor. Tünellerin boyutu çok ağır bir tahliye imkanı tanımıyor fakat kritik kıymette olan insanların tahliyesini kaldıracak kapasitede. Esasen beylik merkezi de çok kalabalık değildi.”
Muşmal, tünellerin, savunma ve karşı hücuma yönelik, askerleri dışarıya taşıyabilecek halde tasarlandığını anlattı.
AA
