‘Kırmızı et’ şebekelerinin yeni oyunları
Ramazan ayı öncesinde ESK’nın vatandaşa ucuz et sağlaması piyasayı bozmaya çalışan ‘baronları’ ürküttü. Facebook ve WhatsApp’tan kümeler kuran spekülatörler, fiyatı artırma peşinde.
ET SPEKÜLATÖRLERİ YENİDEN DEVREDE
Ramazan ayına sayılı günler kala et spekülatörleri yeniden devreye girdi. Bu ayda et tüketiminin yüksek olmasını fırsata çevirmek isteyen spekülatörler, fiyatları artırmak için her türlü yolu deniyor.
Piyasaya mal vermemek için direnen, küçük üreticiyi de hayvanını kesmemesi için baskılamaya çalışan spekülatörler, Facebook ve WhatsApp’ta kümeler kurarak fiyatları artırmanın yolunu arıyor.
Hali hazırda ortalama 380-390 TL olan karkas etin kilogram fiyatını 430 TL’ye çıkarmak isteyen fırsatçılar kurdukları kümelerde, “Direnin arkadaşlar fiyat 430 TL’ye çıkacak” halinde paylaşımlarla küçük besicinin hayvanını piyasaya vermesini engelliyor.
ESK’YA AKINLAR ARTTI
Piyasada arzı kısarak fiyatı artırmaya çalışan spekülatörlere karşı et ithalatına tartı veren Et ve Süt Kurumu’na (ESK) yönelik hücumlar da hızlandı. Hatırlanacağı üzere ESK iki yıl evvel İstanbul Besin ve Gereksinim Hususları Perakendeciler Derneği (İstanbul PERDER) ile bir muahede yapmış, yurtdışından ithal edilen eserleri bu marketler üzerinden halka uygun fiyatla satışına müsaade verilmişti.
Geçtiğimiz ocak ayında da PERDER dernek üyesi mahallî zincir marketler aracılığıyla Ramazan ayı sonuna kadar kilogram fiyatı 379 liradan kıyma, 399 liradan kuşbaşı eti, 699 TL’den de antrikot eti sunacaklarını bildirmişti. Hali hazırda bu marketlerde satışlar devam ederken bu etlerin karaborsada satıldığı argümanları ortaya atıldı.
MALİ MÜŞAVİR GÖZETİMİNDE
PERDER Başkanı Faruk Güzeldere, ESK tarafından dernek üyelerine verilen etlerin alıştan satışa tüm kademelerinin sıkı bir biçimde denetlendiğini belirterek, “Alış fiyatımız muhakkak. Satış ölçülerini ve fiyatlarını daima ESK’ya yeminli mali müşavirler aracılığıyla, kaşeli ve imzalı ibraz ediyoruz. Ayrıyeten ESK tarafından daima denetleniyoruz. Şayet en küçük bir yanlış olursa hem satış dokümanı iptal edilir hem de çok önemli para cezasına çarptırılır” dedi.
2 KİLOGRAM HUDUDU VAR
Bu etlerin vatandaş tarafından tüketilebilmesi için satışta kilogram hududu getirdiklerini anlatan Güzeldere, “Fırsatçılara geçit vermemek, herkesin bu ucuz etten faydalanabilmesi için eserlerde 2 kilogram üzeri satmayın diyoruz. Bazen vatandaşlar farklı ayrı sıraya girerek bu etleri alıyor. Lakin vatandaş için 2 kilogram zati kâfi geliyor” diye konuştu.
Restoran ve lokantalar için de bu etlerin fiyatının çok uygun olduğunu anlatan Güzeldere, “Onlara toplu bir satışımız kelam konusu değil zati kilogram hududu var. Fakat kimi lokantalar çalışanlarını farklı marketlere göndererek 2’şer kilogram aldırıyormuş. Biz bunu tespit edemeyiz. Yani sen bu restoranda çalışıyorsun alamazsın dediğimizde vatandaş bize meskenime alıyorum derse ne diyeceğiz? Biz fırsatçılığı önlemek için kilogram sonu getirdik. Marketlerimiz de esasen sık sık denetleniyor” tabirlerini kullandı.
ESK’nın bu atılımının kimilerini rahatsız ettiğini anlatan Güzeldere, “Piyasa bozucular şu an fiyatlardan şad değil. O yüzden hem bu projeye iftira atıyorlar hem de daima fiyatı tırmandırmaya çalışıyorlar” dedi.
GÜNLÜK 1.500 TON SÜT TOZU
Türkiye’de et fiyatları yıllardır gündemden düşmüyor. Büyük üreticilerin monopolleşme adımlarıyla küçük üreticinin alanını daraltması da et fiyatlarının artışında faal bir rol oynuyor. Bu sürecin takibinde olan Tarım Bakanlığı küçük üreticiyi desteklemek için birçok projeyi hayata geçirdi.
Bunlardan biri de çiğ süt alım fiyatları oldu. Küçük üreticiyi desteklemek için çiğ süt alım fiyatını artıran bakanlık, fazla sütü de ESK aracılığıyla alıyor ve günlük 1.500 ton süt tozu üretiyor. Evvelce sütünü satamayan ya da satıştan gelir elde edemeyen küçük üretici hayvanını kesmek zorunda kalıyordu. Böylelikle anaç hayvan sayısı azalıyor ve et üretimi de probleme düşüyordu. Bakanlık artık fırsatçılara geçit vermiyor.
BARONLARA GEÇİT VERİLMEDİ
Türkiye’de et ithalatı yapma yetkisi iki yıl evvel ESK’ya geçti. Öncesinde et ithalatı özel dal tarafından yapılıp ESK’ya veriliyordu. ESK da bu karkas etleri işleyici paketleyiciye veriyordu. Karkas eti alan bu paketleyiciler kıyma ve kuşbaşı olarak eti hazırlayıp ucuzluk marketlerine veriyordu. Lakin bu etlerin antrikot, bonfilesi paketlere girmiyordu. Yani hem özel dal hem işleyici paketleyici buradan önemli bir rant elde ediyordu. Buradaki usulsüzlükleri gören Tarım Bakanlığı baronlara geçit vermedi. Tüm bu süreçlerin nezaretini ESK’ya devretti. Artık ESK yetkilileri yurtdışındaki mazbahanelerle mutabakat yapıyor ve eti satın alıyor. Bunu kasap tezgahı olan marketlere veriyor. Marketlere giren ve satılan tüm etler kayda alınıyor.
Sabah
