Yapay zeka cevapladı! İstanbul’da 7 büyüklüğünde deprem olursa ne olur?
İstanbul’un yapı stoku yıllardır tartışma konusu. 1999 Gölcük Depremi’nin akabinde yapılan düzenlemelere ve kentsel dönüşüm projelerine karşın, kent genelinde hâlâ riskli binaların varlığı dikkat çekiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi datalarına nazaran, kentte yaklaşık 90 bin binanın ağır hasar alabileceği belirtiliyor. Muhtemel bir zelzelede bu binalarda büyük yıkım yaşanması bekleniyor.
İnşaat Mühendisleri Odası’ndan yapılan açıklamaya nazaran, bilhassa 2000 öncesi yapılan binaların birçoğu zelzele yönetmeliğine uygun değil. Uzmanlar, bu durumun en büyük tehlikelerden biri olduğuna vurgu yapıyor.
Ulaşım ve İrtibat Sistemleri Çöker mi?
İstanbul’un karmaşık ulaşım ağı, muhtemel bir sarsıntıda önemli formda etkilenebilir. Metro çizgileri, metrobüs yolları, köprüler ve ana arterlerde hasar yaşanması, kenti felç edebilir. Uzmanlar, Marmaray ve Avrasya Tüneli üzere kritik ulaşım projelerinin sarsıntı senaryolarında test edildiğini lakin kentin genel altyapısında güzelleştirilmesi gereken noktalar olduğunu belirtiyor.
Elektrik ve su kesintileri, irtibat çizgilerinin çökmesi de beklenen öteki problemler ortasında. Birinci müdahale sürecinde bu cins altyapı sorunlarının, kurtarma takımlarının ulaşımını zorlaştırabileceği söz ediliyor.
Can Kaybı ve Yaralanmalar
Kandilli Rasathanesi’nin senaryolarına nazaran, 7 büyüklüğünde bir sarsıntıda binlerce kişinin hayatını kaybedebileceği, yaralı sayısının ise on binleri bulabileceği iddia ediliyor. Bilhassa ağır nüfusa sahip ilçeler olan Esenyurt, Küçükçekmece, Avcılar ve Zeytinburnu üzere bölgelerin risk altında olduğu belirtiliyor.
Deprem sırasında ve sonrasında en büyük tehlike ise enkaz altında kalma ve ikinci dalga sarsıntılar. Uzmanlar, vatandaşların bu hususta bilinçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Ekonomik Kayıplar Büyük Olabilir
Depremin sadece fizikî yıkımla kalmayacağı, ekonomik manada da derin yaralar açabileceği belirtiliyor. İstanbul, Türkiye iktisadının yaklaşık yüzde 40’ını oluşturuyor. Birçok sanayi bölgesi ve ticaret merkezi sarsıntıda ziyan gördüğünde ülke genelinde üretim ve ihracat sekteye uğrayabilir.
Gayrimenkul kıymetlerinde yaşanacak kayıplar, altyapı tamir maliyetleri ve iş gücü kayıplarıyla birlikte milyarlarca dolarlık bir ekonomik kayıp bekleniyor.
Uzmanlardan Tahlil Önerileri
Jeoloji Mühendisleri Odası, “Hızlı bir kentsel dönüşüm yerine, kontrollü ve planlı bir yapılaşmaya gereksinim var” diyerek mevcut projelerin yetersizliğine dikkat çekti. Ayrıyeten acil toplanma alanlarının yetersizliği ve bu alanların kimilerinin imara açılması, riskin daha da büyümesine neden oluyor.
Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD), muhtemel sarsıntı senaryolarında acil müdahale planlarını geliştirdiklerini ve arama-kurtarma takımlarının eğitimlerinin sürdüğünü belirtiyor. Fakat uzmanlar, ferdî önlemlerin de hayati kıymet taşıdığı konusunda uyarıyor.
Vatandaşlara İhtarlar:
- Evinizin sarsıntıya dayanıklılığını denetim ettirin.
- Acil durum çantası hazırlayın.
- Deprem anında yanlışsız korunma durumlarını öğrenin.
- Aile içi acil durum planı yapın.
