Hakan Fidan, Filistin Televizyonu’na konuştu

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Gazze’deki ateşkes ve İsrail-Filistin sorununa ait Filistin Televizyonu’na değerlendirmede bulundu.

ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’deki Filistinlilerin öbür ülkelere gitmesine dair telaffuzlarına ve memleketler arası toplumun reaksiyonlarına ait Fidan, “Filistin tehciri kabul edilemez. Bu çeşitten tekliflerin biz ciddiye alınması gerektiğini düşünmüyoruz. Bu biraz tarihi bilmemek, anlamamak manasına gelir.” tabirlerini kullandı.

Fidan, 1948’de Filistinlilerin tehcir edildiğini ve sonrasında bu sorunun ortadan kalkması için memleketler arası toplumun, 1967 sonları temeline dayalı, başşehri Doğu Kudüs olan, coğrafik bütünlüğe haiz, İsrail’le yan yana yaşayabilecek bir Filistin devletinin kurulmasıyla iki devletli bir tahlili ortaya koyduğunu söz etti.

İslam ve Arap dünyasının, Türkiye’nin ve memleketler arası toplumun çoğunluğunun bu görüşün gerisinde olduğunu ve Birleşmiş Milletler’de (BM) yapılan son oylamada bunun görüldüğünü kaydeden Fidan, “Dünyada bu görüşün desteklenmesinden daha fazla desteklenen diğer bir siyasi proje yok. Ancak ne acıdır ki bu kadar büyük bir genel kabule sahip iki devletli tahlil projesi pratikte hayata geçirilemiyor.” diye konuştu.

Fidan, bu tahlilin hayata geçirilmemesinin çeşitli sebepleri olduğuna işaret ederek, “Biz tekrar edecek bir tehciri kabul etmiyoruz. Bunun olmaması gerektiğini düşünüyoruz. Milletlerarası toplum olarak, bölge ülkeleri olarak, Arap dünyası, İslam dünyası, Avrupa Birliği, Afrika, Güney Amerika, Asya Pasifik; herkes bu bahse kendi muhalefetini yapmaya diplomatik yollardan devam edecek.” tabirlerini kullandı.

Gazze’de sağlanan ateşkesin geleceğine ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun tekrar Gazze’ye saldırma kararı alma muhtemelliğine ait Fidan, bu senaryonun geçerliliğini koruduğunu lakin gerçekleşmeyeceğini umduğunu lisana getirdi.

Fidan, Türkiye’nin 7 Ekim 2023’ten bu yana devam eden soykırımın durmasını, ulaşılan ateşkesin devam etmesini, Gazzelilerin tekrar yurtlarına dönmesini ve olağan hayata başlamasını dilediğini kaydederek, bunun için milletlerarası toplum olarak ellerinden geleni yaptıklarını söyledi.

Öte yandan Netanyahu’nun “zihninin” ortada olduğuna ve bunu göstermekten çekinmediğine işaret eden Fidan, “Rehineleri kurtardıktan sonra onu tutacak diğer hiçbir şey yok. Tutacak yalnızca memleketler arası toplumun gerçekçi bir tutum koyması, yani İsrail’i büsbütün izolasyon altına alan bir hal koyması.” dedi.

“Netanyahu bir savaş başlatırsa, Amerika’nın kredisi daha fazla tabana vuracak”

Fidan, ateşkes muahedesine Mısır, Katar ve ABD’nin garantör olduğunu hatırlatarak, ABD’nin İsrail’i bu mutabakatın kararlarına tabi tutacak bir zorlama yapması gerektiğini vurguladı.

Fidan, bu türlü bir zorlamanın olmadığı muhtemelliğine ait, “Tekrar Amerika dayanağıyla Netanyahu bir savaş başlatırsa, Amerika’nın esasen tabanlara vurmuş olan kredisi daha da fazla tabana vuracak ve milletlerarası sistemdeki bu çarpıklık bir krizin devam etmesini sağlayacak.” sözünü kullandı.

Netanyahu’nun “Trump ile yeni Orta Doğu haritası çizmek” için ABD’ye gidebileceğine dair telaffuzlarına ait Fidan, Orta Doğu’daki halkların onurlu olduğunu ve “problemli tiplerin” bu çeşit projelerini çok gördüklerini lakin bunların tarihin “çöplüğüne” gittiğini söyledi.

Fidan, bu çeşit bireylerin muhakkak müddet tesirlerini koruduklarını ancak en sonunda tarihin “çöplüğüne gömüldüklerini” vurgulayarak, bölge halkının uzun vadede bu projenin de üstesinden geleceğini belirtti.

Türkiye’nin İsrail’e karşı diplomatik teşebbüsleri devam ediyor

Türkiye’nin İsrail’in yargılanmasını sağlamak için yeni diplomatik teşebbüsü olup olmayacağına ait Fidan, diplomatik teşebbüslerin devam ettiğine işaret ederek, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Birliği’nin oluşturduğu 7 ülkenin bulunduğu Temas Kümesi’nin çalışmalarına ve istişarelerine devam ettiğini söz etti.

Fidan, ateşkes bir basamağa getirilmişken bundan sonra iki devletli tahlilin gündemden düşmemesi gerektiğini belirterek, bölge halkları olarak Filistin sorununun nasıl bir istikrarsızlık ve çatışma kaynağı olduğunu güzel biçimde bildiklerini söyledi.

Buna kalıcı bir tahlil getirmenin yolunun hem İsraillilerin hem Filistinlilerin inanç içinde yaşayacağı iki devletli tahlilin hayata geçmesi olduğunun altını çizen Fidan, memleketler arası toplum ve bölge ülkeleri olarak buna gerekli her türlü takviyesi vermeye hazır olduklarını defaatle söz ettiklerini aktardı.

Fidan, bu taraftaki çalışmaların devam edeceğini vurgulayarak, bu hususta çeşitli istişareler ve projeler olduğunu, ilerleyen haftalarda ve aylarda bunların tek tek hayata geçeceğini anlattı.

“Soykırım sonucunda Filistin davasına memleketler arası dayanak en yüksek düzeyde”

Gazze’de yaşanan insani trajedinin milletlerarası toplumun Filistin davasını daha çok desteklemesini sağlayıp sağlamadığına ait soruya Fidan, şöyle karşılık verdi:

“Birincisi bu kadar şehit, mazlum bayan ve çocuğun şehadeti iki şeyi ortaya çıkardı: Filistin davasına yönelik memleketler arası takviye ve farkındalık, çağdaş vakitlerde ulaşabileceği en yüksek seviyeye ulaştı. Maalesef bu bir soykırım sonucunda oldu. Öbür taraftan, üzülerek söylüyorum ki, memleketler arası toplumun kendi yüreklerinde, başlarında bu kadar karşı çıktığı bir hususun önlenememesi de milletlerarası sistemin bozukluğunu ve memleketler arası toplumun da acizliğini gösterdi.”

Fidan, milletlerarası toplumun ve sistemin, kendi zayıflığını, bozukluğunu ve acizliğini gidermek için kimi adımlar atması gerektiğini vurgulayarak, bunun için Filistin probleminde bundan sonra atılacak adımların âlâ bir fırsat olduğunu söz etti.

Türkiye’nin bu sorunun adil ve kalıcı bir biçimde çözülmesi için milletlerarası topluma gereken davetleri yaptığını aktaran Fidan, alınması gereken inisiyatif varsa siyasi, diplomatik ve insani yardım alanlarında açık ya da kapalı biçimde inisiyatif almaya devam ettiklerini lisana getirdi.

Fidan, defaatle bunun lisana getirildiğini ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da bu mevzuda çok hassas olduğunu kaydederek, “Bölgede 67 sonlarına dayalı iki devletli bir tahlilin hayata geçmesi, hem bölge ülkelerini rahatlatacak hem Filistinlilerin onurlu bir devlet kurma hakkını iade edecek hem de global çatışma riskini azaltacak. Artık bu çeşitten bir kalıcı yeterliliğin karşısında olan zihin, şeytani bir zihindir, ona çok dikkatle bakmak lazım.” diye konuştu.

İnsanlığın tamamını tehdit eden bir zihinle karşı karşıya olunduğunu vurgulayan Fidan, insanlık vicdanının bu zihni gördüğünü ve okuduğunu, neyi amaçladığını anladığını ve ona nazaran karşı bir duruş oluşturduğunu anlattı.

Fidan, BM’de Filistin’le ilgili yapılan son oylamada 145’ten fazla oy alındığını hatırlatarak, bunun muazzam bir takviye olduğunu ve bu takviyenin fiiliyatta da hayata geçeceğini umduğunu söz etti.

“İnsanlık daha uyguna evrilse de maalesef orman kanunları geçerli”

Uluslararası toplumun bir buçuk sene boyunca İsrail’i neden durduramadığına ait Fidan, İsrail’e kayıtsız koşulsuz ABD ve Batı takviyesi verildiğine dikkati çekerek, bu sıkıntısının adalet, hak ve hukuktan çok bir matematiğe dönüştüğünü bildirdi.

Fidan, gücü daha fazla olanın yanlış yahut gerçek olduğuna bakmaksızın kan dökülmeye yol açtığına işaret ederek, “Buna orman kanunu diyoruz biliyorsunuz. İnsanlık binlerce yıl ahlaken, hukuken, sistem ve anlayış olarak daha güzele yanlışsız evrilirken günün sonunda yeniden orman kanununun geçerli olduğunu görüyorsunuz.” dedi.

Kudüs’ün kimliğin korunması için Türkiye’nin gayretlerine dair Fidan, Kudüs konusunun Filistin probleminin kıymetli bir sembolü olduğunun altını çizdi.

Kudüs’ün kimliğini değiştirme teşebbüsleri kabul edilemez

Fidan, Kudüs’ün durumuna ait, “Buranın üzerinde oynanan oyunlar, Kudüs’ün külliyen Yahudileştirilmesi, memleketler arası kimliğinden, Müslüman kimliğinden, Hristiyan kimliğinden çıkartılması ve buraya tek dinli bir yaklaşımın getirilmesi olağan ki kabul edilemez.” sözünü kullandı.

Ürdün ile yakından çalıştıklarını ve Türkiye’nin Amman’ın duruşuna takviye verdiğini anlatan Fidan, İslam ülkeleriyle bu mevzuda yakınlaşma ve önemli çalışma olduğunu söyledi.

Fidan, İsrail’in kendisine sağlanan dayanakla Kudüs’te de her türlü provoke edici adımı atmaya devam ettiğine dikkati çekti. Kudüs’ün milletlerarası tevhidi dinlerin temsil edildiği bir barış ve buluşma kenti olabileceğini belirten Fidan, fakat İsrail’in hem Müslümanlara hem Hristiyanlara ilişkin bütün sembolleri silme ve orayı domine etme konusunda ısrarcı olduğunu vurguladı.

Bunun bu türlü gitmeyeceğini söyleyen Fidan, “Bu zulüm döngüsü bir yerden kırılacak.” dedi.

Filistin Devlet Başkanı Abbas’ın TBMM’deki konuşması

Bakan Fidan, Ağustos 2024’te Filistin Devlet Lideri Mahmud Abbas’ın Türkiye ziyaretini ve TBMM Genel Heyetinde yaptığı konuşmayı tarihi bir an olarak niteledi.

Kendisinin de TBMM’de bulunduğunu ve Abbas’ın konuşmasını dinlediğini hatırlatan Fidan, Abbas’ın konuşmasının tüm vekiller tarafından ayakta alkışlandığını ve bunun ona verilen takviyenin göstergesi olduğunu aktardı.

Bakan Fidan, “Ülkem kendi içinde birçok bahiste bölünürken, Filistin sorununda tek yürek olması, tek beden olması ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin şahsında bunu Sayın Abbas’a göstermesi bence tarihi bir andı. Bu sembolizm açısından değerliydi. Bu ateş sönmeyecek, bu takviye bitmeyecek. Önümüzdeki günlerde yeni görüşmelerimiz olacak, yeni bir ortaya gelmelerimiz olacak.” dedi.

Türkiye’nin Filistin idaresine dayanağının kesintisiz olarak devam ettiğini vurgulayan Fidan, ileride de Filistinlilere elden geldiğince her türlü dayanağın verilmeye devam edileceğini kaydetti.

Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu mevzuda hassas olduğunun altını çizdi ve öteki İslam ülkeleriyle birlikte işbirliği çalışmaları olduğunu anlattı.

“Elimizden ne geliyorsa Filistinlilerin acısını hafifletecek, yükünü biraz da olsun alacak, bunu yapmaya devam edeceğiz.” sözünü kullanan Fidan, “Yakında bir ziyaret beklemeli miyiz Filistin Devleti’ne ya da Filistin topraklarına?” sorusuna şu cevabı verdi:

“Filistin Devleti’ne ben açıkçası gelmek istiyorum. Yani kurallar müsait olursa benim gelmemde bir sorun yok.”

“Kalıcı tahlil getirilmediği sürece daima daha büyük bir savaşla karşılaşacağız”

Fidan, savaşın birinci gününden itibaren arabuluculuk ve müzakere çalışmaları olduğunu hatırlattı.

Ateşkesin yanı sıra iki devletli tahlil için de çalışılması gerektiğini vurguladıklarını aktaran Fidan, şunları söyledi:

“Biz ateşkes için arabulucu olduk. Çabucak bu çatışma dursun, ateşkes olsun, mevt dursun diye. Ancak şunu gördük; kalıcı bir tahlil getirilmediği sürece daima biz daha büyük bir savaşla karşılaşacağız. Münasebetiyle bu savaş başlar başlamaz ateşkesin yanına çabucak iki devletli tahlili de koyduk ki bir daha bu savaşı görmeyelim. Bakın bizim bu sıkıntıya bir siyasi tahlil bulmamız lazım. İsraillilerin de barış içerisinde uzun yıllar bölgede eman içerisinde yaşamasının yolu, Filistinlilerin de yaşamasının yolu, bölgenin daha fazla provoke edilmemesinin yolu buradan geçiyor.”

Fidan, aklı, mantığı, sağduyusu ve vicdanı olan herkesin bunda hemfikir olduğunu vurgulayarak, “Ama siz bırakın Filistinlileri, Mısır’ın elindeki, Ürdün’ün elindeki, Suriye’nin elindeki, Lübnan’ın elindeki toprağı da almak isteyen, İsrail’i daha da toprak olarak büyütüp yaygınlaştırmak isteyen bir projenin sahibiyseniz, alışılmış ki iki devletli tahlil istemezsiniz, oyalarsınız onu. Oslo’da yaptığınız üzere 93’ten beri, beklersiniz uygun vakitleri. Her uygun vakitte biraz daha toprak büyütürsünüz, her uygun vakitte biraz daha toprak büyütürsünüz.” diye konuştu.

Bu riskin beraberinde, toprak büyütenlerin (İsrail) hiçbir biçimde barışa yönelmiyorsa, kendi toprağını küçültme ve kaybetme riskiyle de kesinlikle karşı karşıya olduğunu kaydeden Fidan, şunları aktardı:

“Onun için söylüyorum, tarih bu tarihtir, an bu andır. Hem İsrail için, hem Filistinliler için, hem bölge halkları için hazır İslam dünyası, Arap dünyası iki devletli tahlilin gerisindeyken, bu türlü bir tahlilden sonra İsrail’i de tanımaya ve işbirliği yapmaya herkes hazırken, bunun kullanılması lazım. Ben İsrail’in içerisindeki aklıselim insanların bu bahsin ardında olduğunu biliyorum.”

Fidan, şu anki hakim stratejik kültürün, yayılmacılıktan yana ve barış müzakerelerini, ateşkes müzakerelerini ve her türlü mevzuyu yalnızca yayılmacılığın bir aracı olarak kullandığını anlattı.

Hiçbir bahiste samimi olunmadığına dikkati çeken Fidan, bölge halklarının da bunu gördüğünü, ABD’nin kayıtsız koşulsuz dayanağından ötürü kimsenin bir şey söylemediğini ve olayın özetinin bu olduğunu söyledi.

Fidan, bunun herkes tarafından bilindiğini, bu gerçeklikle yaşandığını lakin bu gerçekliği dünyanın ve bölgenin ne kadar kaldıracağı konusunda bir şey söyleyemediğini lisana getirdi.

“Filistin halkı ümitvar olsun”

Bakan Fidan, “Filistin halkı ümitvar olsun. İnşallah bütün dünyanın dayanağıyla, yalnızca Arapların, Müslümanların değil, bütün ezilenlerin, bütün aklıselim, vicdan sahibi ülkelerin dayanağı Filistin halkıyla bir arada.” dedi.

Bu zülme karşı gelinmesi gerektiğinin altını çizen Fidan, herkesin gönlünde ve lisanında bu zulme karşı olduğunu aktardı.

Fidan, Filistin sorununda bütün dünyanın birleştiğini vurgulayarak, bu zulmün bu formda devam ettirilemeyeceğini, bunun çok farklı sonuçlarının dünyada tesir yaratacağının görüleceğini anlattı.

Filistinlilerin yaşadığı acının büsbütün hissedilmesinin mümkün olmadığını fakat onlarla bir arada birebir külfet, sorun ve kasvetin yaşandığını lisana getiren Fidan, bunun hem Müslüman olarak hem de insan olarak bir misyon olduğunun altını çizdi.

Fidan, “Bizim üzere hisseden çok fazla ülke ve çok fazla insan var. Bunların bu hissiyatı, bu görüşleri yerinde olduğu sürece, ellerine imkan geçtikçe Filistin davasına her türlü dayanağı vermeye devam edecekler. Filistin davası üzerinden dünyadaki siyasi olayların yeni bir biçim almaya başladığını da görebiliriz. Memleketler arası bağlantıların bir de şöyle bir tabiatı var. Bir yerde olan bir olay tahminen orada bir sonuç üretmeyebiliyor lakin tesirleri öbür yerde öbür olayları tetikleyebiliyor. Ben inşallah şehit olan, katledilen binlerce suçsuz bayan ve çocuğun, sivilin kanının dünyanın öbür yerlerinde de büyük hayırlara vesile olacağına inanıyorum ve şimdiden o hayrı da görüyorum.” diye konuştu.

AA