Naci Görür anlattı: Deprem riskinin en yüksek olduğu şehirler
NTV’ye konuşan zelzele konusunda sık sık ikazlarını sürdüren Görür, 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli büyük zelzelelerin 2. yılını kıymetlendirdi.
“DEPREM DİRENÇLİ KENTLER OLUŞTURMALIYIZ”
“Deprem dirençli kentler oluşturmalıyız.” diyen Görür, en yakın zelzele tehlikesi olarak Erzincan, Tunceli ve Bingöl ortasını işaret etti.
Yer Bilimci ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, Marmara’da 30 yıl içinde her an zelzele olma mümkünlüğünün yüzde 47 olduğunu da belirtti.
Görür “2 yılda neler değişti?” sorusuna şu cevabı verdi:
“Yıkılanları tamir etmek için elbetteki çok şeyler yaptık. Eski duruma tekrar dönmek için yaptık. Eski duruma dönmek bizi kurtaran şey değil ki. Bizim yapmak istediğimiz kentimiz sarsıntıda yıkılmasın. Günlük ömür da değişmesin. Bunun için sarsıntı dirençli kentler oluşturmak asıl gayemiz. 2 yılda yaptığımız yara sarmanın ötesine geçmiyor.”
“Yeni yol zelzele gelmeden evvel, zelzelenin muhtemel ziyanlarını minimize etmekten geçiyor.” diyen Görür, Japonya, Tayvan, Çin ve ABD’nin bunu yaptığını söyledi.
“GELİŞMİŞ ÜLKELER SARSINTIYA KURBAN VERMİYOR”
Naci Görür, “Bilginin ve teknolojinin geliştiği toplumlar zelzeleye insan kurban vermiyor. Biz 10 binleri heba ediyoruz. Bu stratejiden anlayıştan dönmek gerekiyor. Yaraları sarmak ile zelzeleye hazırlanmak birebir şey değildir. Sarsıntıya hazırlık özel bir çalışma, teknolojiler, bilgi, müteahhitlik, planlama ister.” diye konuştu.
“6 ŞUBAT SARSINTILARI SÜRPRİZ DEĞİLDİ”
“Güneydoğu’daki sarsıntı bizim için sürpriz değildi.” diyen Görür, şöyle devam etti:
“Bu zelzelenin olacağını biz bekliyorduk ve söylüyorduk. Lokal idare, merkezi idare halk da dahil herkes biliyordu. Güneydoğu’daki mahallî idareler burayı zelzeleye hazırlama çalışmalarını ağır bir biçimde yapsaydı diyelim 99 nere, 2023 nere? Bu kadar insanımız ölür müydü? 3-5 müteahhitin peşine düştük. Hepimiz hatalıyız.”
“TÜRKİYE’Yİ ZELZELE ÜLKESİ OLARAK KABUL ETMELİYİZ”
Türkiye’yi zelzele ülkesi olarak kabul etmenin en sağlıklı yol olduğunu söyleyen Naci Görür, “Kendimizi aldatmayalım, burada az zelzele var, burada çok var diye bölümlendirip insanların önlem almasını engellemeye gerek yok. Türkiye bir sarsıntı bölgesi her an rastgele bir yerde rastgele bir vakitte rastgele bir büyüklükte zelzele olabilir. Zelzele dirençli kentler, köyler kurmak zorundayız.” dedi.
“DEVLETİN MEVCUT ORGANLARINI HAREKETE GEÇİRMEK…”
Tayvan’da sarsıntı olduğunda 3-5 kişinin tesadüfen öldüğünü belirten Görür, “Bizde on binler, elli binler gidiyor. 150 bine yakın insanımızı gömdük. Artık kendimize gelelim. Kenetlenelim. Zelzele işini bilim ve teknoloji yoluyla halledelim. Çok para da istemiyor. Devletin mevcut organlarını harekete geçirmekle zelzeleye hazırlanmamız mümkün. Yeni genel müdürlükler daireler kurmak gerekmiyor.” formunda konuştu.
Halkın zelzeleye ters, kaçak bina yapmaması gerektiğini söyleyen Naci Görür, “Doğru gereç kullanılması lazım. Bunun için eğitmem lazım. O ilin milli eğitim müdürlüğü vasıtasıyla okullara, köylülere ulaşabilirim. Ne paraya ne pula ihitiyaç var. Birlikte hareket etmeye gereksinim var.” dedi.
HANGİ VİLAYETLER SARSINTI RİSKİ ALTINDA?
Prof. Dr. Naci Görür “En yakın tehlike nerede?” sorusuna ise şu karşılığı verdi:
“Erzincan ile Bingöl Karlıova ortasında Yedisu fayının bulunduğu yer… Yani Bingöl Karlıova tıpkı vakitte Tunceli yöresi ve Erzincan’ın doğu kısımları zelzele ön gördüğümüz yerlerden biri. Zira burada en son sarsıntı 1790’larda olmuş. 250 senede bir sarsıntı üretiyor bu fay 250 sene de dolmuş. Yani 2030’lara falan geliyor. Burası sarsıntı ürettiği vakit Erzincan, Bingöl Pülümür ziyan görür.”
İkinci olarak Bingöl Karlıova ile Bingöl Göynük ortasına dikkat çeken Görür, “Burada 1866-1860 civarında zelzele olmuş. Burası kırılmadı. Üçüncüsü Arap levhası son büyük zelzelelerde 10 metreye yakın savrulmayla kuzeye yanlışsız hareket etti. Doğu Anadolu fayı kırıldı. Lakin Bitlis Zagros kenet jenerasyonu sarsıntı üretmedi. Adıyaman, Siirt, Diyarbakır, Hakkari sıkışık hale geldi. Zelzelesi öne çekilmiş olabilir. Şayet zelzele bekleyen bir yer düşünürsek burayı da gözardı etmemeliyiz.” sözlerini kullandı.
“MARMARA’DA ZELZELE MÜMKÜNLÜĞÜ YÜZDE 47”
Marmara Bölgesi’nde kesin sarsıntı beklendiğini söyleyen Görür, şöyle devam etti:
“Onu hiç tartışmıyoruz bile. Bütün bilgiler Marmara Denizi’nde 7’den büyük sarsıntı olacağını gösteriyor. ABD’li Parsons ve arkadaşları çalışma yaptılar zelzele ne vakit olabilir diye tarihi zelzeleleri inceledi ve 99’dan itibaren her an olmak kaydıyla Marmara’da 7’den büyük zelzele olma mümkünlüğü evvel yüzde 64 dediler geçen sene revize ettiler yüzde 47. Demek ki bu bölgede zelzelenin olma mümkünlüğü 30 yıl içerisinde yüzde 47. Bu çok büyük mümkünlük. Bu işin latifesi yok. Bu bölgeyi derhal sarsıntıya hazırlıyor olmamız lazım.”
“DEPREME HAZIRLIK BAKANLIĞI KURULMALI”
Bölgede yapı stoğunun yüzde 60’tan fazlasının zelzele dirençli olmadığının söylendiğini belirten Naci Görür, “Bu bölge çökerse Türkiye’nin yüzde 60’a yakın gayri safi ulusal hasılasını sağlayan yer çökerse bütün Türkiye diz üstü çöker. Ne ekonomik ne siyasi bağımsızlık kalır gerçek beka problemi budur. Sarsıntısı unutmayın. 24 saat durmadan tercihen bir bakanlık kurarak sarsıntıya hazırlanırsak ve sarsıntı bölgelerinden işe başlarsak 20 senede bütün Türkiye’yi zelzeleye dirençli yaparız. Az yol köprü yaparız fakat konsantre olarak zelzele hazırlığına insanlarımızın can güvenliğine yöneliriz.” diye konuştu.
