Santorini Yanardağı patlarsa Türkiye nasıl etkilenir?

Ege Denizi’nde yaşanan sarsıntılar ve Santorini Adası yakınlarında artan sismik hareketlilik, bölgedeki volkanik faaliyetler yine gündemde.

AFAD’ın datalarına nazaran, 28 Ocak’tan bu yana Ege Denizi’nde 570’den fazla sarsıntı kaydedildi. Uzmanlar, bu durumu bir “deprem fırtınası” olarak tanımlarken, sarsıntıların merkez üssünün Türkiye kıyılarına 140 kilometre uzaklıkta olduğu belirtildi. Bu gelişmeler, Santorini Yanardağı’nın tekrar faal hale gelip gelmeyeceği ve mümkün bir patlamanın Türkiye’yi nasıl etkileyebileceği sorularını akıllara getirdi.

Santorini, milattan evvel 1600 yılında tarihin en büyük volkanik patlamalarından biriyle şekillendi. O vakitten beri faal bir volkanik alan olarak varlığını sürdüren ada, son 600 yılda yaklaşık 9 ila 10 sefer etkin hale geldi. Bu hareketlilik büyük ölçekli patlamalar yerine lav akıntılarıyla gerçekleşse de volkanın büsbütün sönmemiş olduğu ve hala tehdit oluşturabileceği bilim insanları tarafından vurgulanıyor. Volkanın son önemli aktivitesi ise 1956’da önemli bir sarsıntıya ve büyük dalgaların oluşmasına neden olmuştu.

TRTHaber’e konuşan Ankara Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı’ndan Prof. Dr. Bülent Kaypak, Santorini’nin volkanik hareketliliğine dair değerlendirmede bulundu.

“Yanaradağın patlama ihtimali göz gerisi edilmemeli”

Prof. Dr. Bülent Kaypak’a nazaran, bölgedeki sarsıntılar ve volkanizmanın birbiriyle kontaklı olması mümkün. “Bir sarsıntıyla başlayan volkanik aktivite meydana gelebilir ya da volkanizmanın neden olduğu bir sarsıntı aktivitesi oluşabilir” diyen Kaypak, yanardağın patlama ihtimalini göz gerisi etmemek gerektiğini belirtiyor.

Peki, Santorini’de büyük bir patlama meydana gelirse Türkiye nasıl etkilenir?

Öncelikle, büyük ölçekli bir patlama, bölgedeki sismik hareketliliği artırabilir ve Türkiye kıyılarında hissedilecek sarsıntılara yol açabilir.

“Ege kıyılarında tsunami tehlikesi de var”

Santorini’deki en büyük sarsıntılardan biri 1956 yılında 7.6 büyüklüğünde meydana geldi ve yalnızca 13 dakika içinde ikinci bir büyük sarsıntı yaşandı. “Bu cins büyük zelzeleler tsunami tehlikesini de beraberinde getirir” diyen Prof. Dr. Kaypak, 1956’daki sarsıntının akabinde 20 metreye varan tsunami dalgalarının oluştuğunu hatırlatıyor. Şayet misal bir senaryo gerçekleşirse, Ege kıyılarında tsunami dalgalarının görülmesi mümkün. Fakat bu dalgaların ne kadar güçlü olacağı ve kıyılarımıza nasıl ulaşacağı volkanik patlamanın şiddetine bağlı.

“Kül bulutları Türkiye’ye hakikat gelir”

Büyük bir volkanik patlamanın yaratacağı bir öbür tesir ise kül bulutları. Volkanik küller, patlamanın gücüne ve rüzgarın istikametine bağlı olarak Türkiye’nin batı bölgelerine kadar ulaşabilir. “Dünyanın dönüş istikametini dikkate aldığımızda, küllerin Yunanistan’a değil, Türkiye’ye yanlışsız hareket etme mümkünlüğü daha yüksek” diyen Kaypak, İzlanda’daki yanardağ patlamasının hava ulaşımını nasıl felç ettiğini hatırlatarak, Santorini’deki emsal bir patlamanın da hava trafiğinde önemli aksamalar yaratabileceğini tabir ediyor.

Santorini ve Türkiye ortasında 170 km var

Öte yandan, Santorini’nin harika yanardağ kategorisinde olmadığını lakin Volkanik Patlama Endeksi’ne nazaran 7 düzeyine kadar çıkabilecek bir patlama potansiyeline sahip olduğunu belirtmek gerekiyor. Bu da geniş çapta tesirler yaratabilecek bir patlama manasına geliyor. Santorini’nin Türkiye’nin kıyılarına uzaklığı yalnızca 170 kilometre olduğu için, büyük bir patlama anında başta Ege Bölgesi olmak üzere geniş bir coğrafyanın etkilenmesi mümkün.

Yunanistan yetkilileri ise şimdilik volkanik bir hareketlilik olmadığını vurguluyor. Yunanistan İklim Krizi ve Sivil Koruma Bakanı Vassilis Kikilias, son günlerde Santorini ve Amorgos yakınlarında meydana gelen 570’den fazla sarsıntının su altı fay hareketlerinden kaynaklandığını ve volkanik faaliyetlerle direkt kontaklı olmadığını belirtti. Lakin bilim insanları, uzun vadede bölgedeki hareketliliğin devam etmesi halinde, Santorini Yanardağı’nın yine uyanabileceğini göz arkası etmiyor.

Özetle, Santorini Yanardağı’nın patlama ihtimali düşük olsa da bu senaryo gerçekleşirse Türkiye kıyılarında sarsıntı, tsunami ve kül bulutları üzere tesirler hissedilebilir. Uzmanlar, bölgedeki sismik ve volkanik faaliyetlerin dikkatle izlenmesi gerektiğini vurguluyor.

Kaynak: TRTHaber