’75 milyon Türk, İngiltere’ye gelecek dediler…’ Brexit, pahalıya patladı!

İngiltere’nin AB’den ayrılması (Brexit), marjinal kümeler tarafından 1990’lardan başlayarak lisana getirilen bir düşünceyken, 2008 global ekonomik krizi, bu niyetin ana akım politikler tarafından da söz edilmesine neden oldu.

Britain (Britanya) ve Exit (Çıkış) sözlerinden türetilen “Brexit” sözü ise birinci sefer Britanya’nın Nüfuzu (British Influence) isimli fikir kuruluşunun eski liderlerinden Peter Wilding’in 2012’de yayımladığı makaleyle ortaya çıktı.

Wilding, İngiltere’nin AB içinde önder olmadığı takdirde Brexit’in kaçınılmaz hale geleceğini belirtti.

Wilding’in “İngiltere’yi AB bürokrasisinden kurtarmak” ve “kontrolü yine ele almak” tarafındaki sözlerinin büyük takviye gördüğü devirde seçmen davranışlarında da değişiklikler yaşandı.

AB’den ayrılmayı savunan ırkçı Nigel Farage’ın Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi (UKIP), anketlere nazaran oylarını artırarak siyasette tesirli hale geldi. UKIP gözünü, iktidardaki Muhafazakar Parti seçmenlerine dikti.

Tabanını UKIP’e kaptırmak istemeyen devrin Muhafazakar Partili Başbakanı David Cameron, 7 Mayıs 2015 seçimlerinde vaat olarak 2017’de AB’den ayrılma kelamı verdi.

Muhafazakar Parti seçimden birinci parti olarak çıktıktan sonra, 23 Haziran 2016 tarihi Brexit için referandum günü olarak belirlendi.

Britanya halkı yüzde 52’yle AB’den çıkmayı seçti

Kampanya sürecinde partiler büyük oranda AB’de kalmayı savundu. Ulusal partilerden UKIP kesin olarak Brexit’i savunurken Muhafazakar Parti kurumsal olarak taraf açıklamadı.

Ancak yeniden de partinin önde gelen isimlerinden Dışişleri Bakanı Boris Johnson, güçlü halde AB’den ayrılmayı savunan kampanyalar yürüttü.

Birleşik Krallık halkı oyunu yüzde 52 ile Brexit’ten yana kullandı lakin AB’den ayrılmak İngiltere’nin 4 yılını aldı. Bu müddette İngiltere, 3 erken seçim yaptı, 3 başbakan değiştirdi.

Brexit sürecinin üçüncü Başbakanı Boris Johnson, Aralık 2019’daki erken seçimde tek başına iktidar oldu, akabinde da AB ile yapılan Brexit muahedesi için Ocak 2020’de Avam Kamarası, Lordlar Kamarası ve Kraliçe Elizabeth’ten onay aldı.

İngiltere 2019’un son gününde fiilen AB’den ayrılsa da resmen ayrılma 31 Ocak 2020’de gerçekleşti.

“75 milyon Türk evvel AB’ye oradan da İngiltere’ye gelecek” iddiası

Londra Ekonomi ve Siyasal Bilimler Okulu (LSE) Avrupa Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Iain Begg’e nazaran, Brexit’in hem AB’ye hem de İngiltere’ye olumlu ve negatif tesirleri oldu.

Brexit’in 5’inci yılında yaşananları ve beklentileri AA muhabirine pahalandıran Begg, Brexit’in çabucak akabinde imzalanan Ticaret ve İşbirliği Mutabakatının çok süratli müzakere edildiğini ve kimi mevzuları kapsamadığını söyledi.

Ortak Pazar’dan çıkılmasına karşın AB’yle bir hür ticaret mutabakatı yapılmasının İngiltere için müspet bir gelişme olduğunu belirten Begg, hudut denetimlerinin de İngiltere’nin eline geçtiğini söz etti.

Begg, buna karşın İngiltere’ye gelen sistemsiz göçmen sayısının Brexit’ten bu yana 3 kat arttığının altını çizerek, “Brexit kampanyası devri sloganlarından biri de 75 milyon Türk’ün evvel AB’ye gireceği oradan da İngiltere’ye geleceğiydi. Olağan ki de saçmaydı fakat bu türlü bir slogan vardı.” dedi.

Balıkçılık konusundaki mutabakatın ise 5,5 yıllık olarak imzalandığını ve ilerleyen devirde tekrar görüşüleceğini belirten Begg, “Kıta Avrupa’sındaki ülkeler balıkçılık haklarının korunmasını istiyor. Bunu korumak için de Britanya balıkçılık sanayisinin çekilmesini istiyorlar. Münasebetiyle önümüzdeki bir yahut iki yıl içinde Ticaret ve İşbirliği Mutabakatına bir husus eklenerek bu mevzunun tekrar ele alınması gerekeceği ve bunun yeni tartışmalara yol açabileceği konusunda tasa var.” değerlendirmesini yaptı.

“Brexit sonrası pasaportum şimdiden dolmuş durumda”

Begg, Brexit’in seyahat alanındaki negatif tesirlerinden de kelam ederek, bunu İngiltere’nin çözmesi gereken en büyük problemler ortasında saydı.

Pasaportunu gösteren Begg, “Brexit sonrası pasaportum şimdiden dolmuş durumda. Zira ne vakit Schengen bölgesine gitsem pasaportuma damga vuruluyor. Lakin birebiri AB vatandaşları İngiltere’ye geldiğinde uygulanmıyor ve onlar özgürce elektronik kapılardan, pasaportlarına damga vurulmadan giriş yapıyor. Benim Brexit sonrası aldığım pasaport ise şimdiden neredeyse doldu. Bu da o devirde yapılan görüşmelerin asimetrik sonuçlarından biri.” tabirlerini kullandı.

AB ile İngiltere ortasında geçen yıl yapılan Windsor Çerçeve Mutabakatı’nın kimi problemleri çözdüğünü tabir eden Begg, bunların başında Kuzey İrlanda ile İrlanda ortasındaki hudut konusunun geldiğini söyledi.

“İngiltere ticaret konusunda kaybetti”

Begg, en büyük sorunun iktisat alanında baş gösterdiğinin altını çizerek, yeni uygulamalar ve hudut denetimleri nedeniyle ulusal gelirde yüzde 5 ila 7 ortasında kayıp yaşandığını bildirdi.

Brexit’in İngiltere’ye milletlerarası mutabakatlarda yeni hareket alanı oluşturacağı beklentisinin de karşılık bulmadığına dikkati çeken Begg, “İngiltere ticaret konusunda kaybetti. En büyük ticari ortağı olan AB’nin içinde olduğu periyoda kıyasla daha fazla ticari pürüzle karşılaşacak.” değerlendirmesini yaptı.

Kalifiye göçmenlerin de Brexit sonrası ülkeyi terk ettiğini, yerine daha kalabalık ailesi olan nitelikli olmayan göçmenlerin geldiğini söyleyen Begg, AB için ise durumun “kaybet-kaybet” noktasına geldiğini belirtti.

“AB iktisadı İngiltere’siz daha küçük, İngiltere iktisadı de AB’siz daha küçük.” diyen Begg, güvenlik alanında da iki tarafın karşılıklı kaybı olduğunu vurguladı.

Begg, İngiltere’de temmuzda göreve gelen İşçi Partisi hükümetinin AB’yle daha uygun bağlantılar kurma isteğini de kıymetlendirerek, “İlk olarak ton değişikliği yaşandı. (Eski başbakanlar) Boris Johnson ve Liz Truss liderliğinde AB’ye karşı düşmanca tavır bitti. Ton değişikliği iki taraf için de işbirliğini daha mümkün hale getirdi.” dedi.

İngiltere’nin AB’ye katılma planı olmadığı üzere AB ülkelerinin de İngiltere’yi birliğe almaya sıcak bakmadığını söyleyen Begg, Başbakan Keir Starmer liderliğinde İngiltere’nin yeni muahedeler peşinde olduğuna dikkati çekti.

Bunların başında mal ve hizmet ihracatının geldiğini belirten Begg, masada seyahat kısıtlamalarının kalkmasının da bulunduğunu vurguladı.

Begg, global bir sorun olan sistemsiz göç için de işbirliğinin değerli olduğunu kaydederek, “Bu artık ülkelerin çözmek zorunda olduğu siyasi bir sorun haline geldi.” diye konuştu.

Savunma alanında da AB siyasetlerinin dışında kalan İngiltere’nin Rusya-Ukrayna savaşıyla masaya döndüğünü hatırlatan Begg, “Bu alan, İngiltere’nin AB’ye katkı sunabileceği bir alan.” sözlerini kullandı.

“Yeni önderler Avrupa için bir tehdit”

Begg, AB iktisadının şiddetli bir periyotta olduğunun altını çizerek, AB-İngiltere ilgilerinin bu devirde yavaşça güzelleşeceğini belirtti.

İngiltere ve Almanya’nın altyapı yatırımlarına yönelme zaruriliği olduğunu kaydeden Begg, para siyasetlerindeki rahatlamayla daha fazla büyüme, yatırım ve işbirliğinin geleceğini söyledi.

Begg, Almanya’daki seçimlerin birlik ile İngiltere ortasındaki bağlantıları değerli ölçüde etkileyeceğini de vurguladı.

Avrupa’daki ırkçılığın yükselişi karşısında Starmer ve İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in merkezde yer alan az önderler haline geldiğini kaydeden Begg, “Şu anda karışık bir siyasi tabloyla karşı karşıyayız. Son 30 yıldır olanın tersine milletlerarası işbirliğine karşı bir yapı karşımızda.” dedi.

Begg, Starmer’ın yeni ana akım siyasetle temaslarında daha dikkatli olması gerektiğini tabir ederek, “Starmer, Beyaz Saray’ın yeni sakini de dahil olmak üzere, bu yeni gelenlerle başa çıkmak için bir strateji geliştirmeye çalışırken dikkatli davranacaktır, zira bu tüm Avrupa için de bir tehdit.” yorumunu yaptı.

AA