‘Çin’ darbesi piyasaları alt üst etti!

ABD’li çip devi Nvidia’nın payları yüzde 17’ye yakın kayıpla günü tamamlarken, şirketin piyasa pahası yaklaşık 600 milyar dolar düştü. Bu düşüş, ABD tarihinde bir şirketin yaşadığı en büyük günlük bedel kaybı olarak dikkati çekti. Alphabet’in payları yüzde 4 ve Microsoft’un payları yüzde 2 paha kaybetti. Çip şirketi Broadcom’un paylarında de yüzde 17,4 azalış görüldü.

ABD Başkanı Donald Trump, Çin merkezli DeepSeek’in piyasaya sürdüğü son yapay zeka modelini olumlu olarak gördüğünü, bunun Amerikan sanayisi için bir “uyandırma çağrısı” olması gerektiğini söz etti. Son birkaç gündür Çinli şirketin daha süratli ve çok daha uygun maliyetli bir yapay zeka modeli geliştirdiğine dikkati çeken Trump, “Bu âlâ bir şey, zira o kadar fazla para harcamanıza gerek kalmıyor.” dedi.

Analistler, bu hafta kimi büyük teknoloji şirketlerinin yayımlayacağı bilançoların da piyasaların seyri üzerinde tesirli olabileceğini belirterek, ABD Merkez Bankasının (Fed) çarşamba günkü faiz kararı ile Fed Başkanı Jerome Powell’ın açıklamalarının da yatırımcılar tarafından beklendiğini söz etti.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in yarınki yılın birinci para siyaseti toplantısında siyaset faizini sabit bırakacağına kesin gözüyle bakılırken, bankanın yılın birinci faiz indirimine yüzde 59 ihtimalle mayıs ayında gitmesi bekleniyor. Öte yandan, Trump’ın aday gösterdiği yatırımcı ve hedge fon yöneticisi Scott Bessent, Senatodan onay alarak Hazine Bakanı oldu. Yatırımcı ve hedge fon yöneticisi Bessent’in Hazine Bakanlığına aday gösterilmesi, ülke iktisadı ve piyasalar için olumlu yorumlanmıştı.

Söz konusu gelişmelerle, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,56 düzeyinde bulunurken, dolar endeksi ise yüzde 0,6 yükselişle 107,9 düzeyinden güne başladı.

Altının ons fiyatı dün yüzde 1,1 azalışla 2 bin 742 dolardan kapanırken, şu sıralarda evvelki kapanışın yüzde 0,1 üzerinde 2 bin 744 dolardan süreç görüyor.

Brent petrolün varil fiyatı dün yüzde 1,8 paha kaybıyla 76,1 dolardan günü tamamlamasının akabinde yeni güne yüzde 0,6 yükselişle 76,6 dolardan başladı.

Bu gelişmelerle New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 1,46, ve Nasdaq endeksi yüzde 3,07 düşerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,65 yükseldi. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne de karışık seyirle başladı.

Avrupa

Avrupa borsalarında dün İngiltere hariç negatif bir seyir öne çıkarken, teknoloji paylarında artan satış baskısı Avrupa endekslerinde de tesirli oldu. Çin merkezli start-up şirketi DeepSeek’in rakiplerine nazaran çok daha düşük maliyetli ve az çip kullanılarak kısa müddette geliştirdiği yapay zeka modelinin uygulama mağazalarında en fazla indirilen uygulama olması sonrası Avrupa’daki teknoloji ve çip şirketlerinin payları de darbe aldı. Avrupa’da, Hollandalı yarı iletken üreticisi ASML’nin payları yüzde 8’in üstünde bedel kaybetti.

Öte yandan, Lider Trump’ın Grönlanda yönelik telaffuzları sonrası yetkililerin açıklamaları da yakından takip edilirken, Avrupa Birliği (AB) Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Trump’ın “Grönland’ı satın alma” telaffuzlarına karşılık, bu bahiste müzakere etmeyeceklerini söyledi.

Analistler, Avro Bölgesinde data gündeminin sakin olduğu kaydederek, perşembe günü Avrupa Merkez Bankasının (ECB) açıklayacağı para siyaseti kararlarının yatırımcıların odağına yerleştiğini söyledi.

Bu gelişmelerle, dün günü Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,27, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,53 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi 0,03 bedel kaybederken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi ise yüzde 0,02 bedel kazandı. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni de güne karışık bir seyirle başladı.

Asya

Asya tarafında Japonya’da negatif Hong Kong’da müspet bir seyir izlenirken, Çin ve Güney Kore’de tatil sebebiyle süreçler gerçekleşmiyor.

Dün teknoloji payları öncülüğünde başlayan satış baskısı Japon yarı iletken ve teknoloji şirketlerini de etkilemeye devam ediyor. Yarı iletken sanayisi için test ekipmanı üreticisi Advantest’in payları yüzde 10,8, Tokyo Electron’un payları 4,8, Renesas Electronics’in payları yüzde 3,1 paha kaybetti. Gelişmiş elektronik kablo ve ekipman üreticileri Furukawa Electric’in payları yüzde 8,4, Fujikura’nin payları de yüzde 9,3 düştü.

Makroekonomik tarafta ise Japonya’da Aralık 2024’e ait Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) yıllık bazda yüzde 2,9 artışla beklentilerin altında gerçekleşti. Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,4 düşerken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,4 yükseldi.

Yurt içi piyasa

Yurt içinde dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,06 paha kaybederek 9.997,85 puandan tamamladı.

Dolar/TL, dün yüzde 0,2 yükselişle 35,7392’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 35,7620 düzeyinden süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde sektörel enflasyon beklentileri, yurt dışında ise ABD’de güçlü mal siparişleri ve New York Fed tüketici inanç endeksinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.900 ve 9.800 düzeyinin takviye, 10.100 ve 10.150 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.

AA