8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın vefatının üzerinden 32 yıl geçti.

Kurduğu Anavatan Partisi’nin (ANAP) 1983 genel seçimlerinden birinci çıkmasının akabinde 1989 yılına kadar Başbakanlık misyonunu yürüten ve TBMM tarafından 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı seçilen Turgut Özal, 17 Nisan 1993’te Cumhurbaşkanlığı periyodunda vefat etti.

AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, bankacı baba ve öğretmen annenin çocuğu olan Özal, 1927’de Malatya’da dünyaya geldi.

Babasının mesleği sebebiyle birinci, orta ve lise eğitimini farklı kentlerde tamamlayan Özal, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Kısmından 1950’de mezun oldu.

Daha sonra Elektrik İşleri Etüt Yönetimi’nde çalışmaya başlayan Özal, ABD’de “mühendislik ekonomisi” alanında tamamladığı uzmanlık eğitiminin akabinde Türkiye’de Elektrik İşleri Etüt Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı misyonunu üstlendi.

Semra Özal ile 1954’te evlenen ve 3 çocuğu olan Özal, askerlik vazifesini Ulusal Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi olarak 1961-1962 ortasında yerine getirdi.

Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) kurulmasında değerli rol üstlenen, 1967-1971 ortasında bu kurumun müsteşarlığını yapan Özal, Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Para ve Kredi Kurulu, RCD Uyum Şurası ve AET Koordinasyon Kurulu başkanlıklarında bulundu.

Dünya Bankası’nda 1971-1973 yıllarında danışman olarak misyon alan Özal, çeşitli sanayi kuruluşlarında çalıştı, Madeni Eşya Sanayii Sendikası Başkanlığı vazifesini yürüttü.

Siyasi hayatına 1977 genel seçimlerinde Ulusal Selamet Partisi’nden İzmir Milletvekili adayı olarak adım atan Özal, milletvekili seçilecek oyu alamadı.

24 Ocak Kararları’nın hazırlanmasında büyük rol oynadı

Daha sonra 1979 yılı sonlarına gerçek Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, birebir devirde DPT Müsteşarlığı misyonunu de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiye’nin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.

Ekonomide liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve “24 Ocak Kararları” olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o devirdeki faaliyetleri nedeniyle “sandalyesiz bakan” olarak anıldı.

Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.

Türkiye’ye kredi imkanının ve ihracatta muvaffakiyetin sağlandığı bu devirde Özal, izlenen para siyaseti konusunda hükümetle uyuşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı vazifesinden 1982’de istifa etti.

Silahlı atakta elinden yaralandı

ANAP’ı 20 Mayıs 1983’te kuran Özal, birebir yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümet’i kurarak Başbakan oldu. Özal, 1983’ten 1991’e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.

Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme savıyla ortaya çıkan ve iktisadi bahislere tartı veren ANAP, bu devirde kitlelere ulaşmak için “orta direk” temasını kullandı.

İlk olarak iktisada yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.

ANAP’ın 18 Haziran 1988’de Ankara Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenen 2. Olağan Kongresi’nde yaptığı konuşma sırasında silahlı akına uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı halde kürsüye çıkan Özal, “Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah’ın verdiği ömrü, O’nun isteğinden öbür alacak yoktur, biz de O’na teslim olmuşuzdur.” diye konuştu.

Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, atak sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkum edildi. Daha sonra cezası 20 yıl mahpusa çevrilen Demirağ, 4 yıl mahpus yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992’de affedildi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı seçildi

Döneminin meselelerine farklı bakış açılarıyla yaklaşan, Türkiye’nin ekonomik ve toplumsal gelişimine değerli katkılar sağlayan Özal periyodunda, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan “Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)”, 1989’da hazırlanan “Master Plan” ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sıhhat, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.

Özal’ın başka ehemmiyet verdiği bu projeyle bölge halkının gelir seviyesinin artırılması, ömür kaidelerinin güzelleştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.

TBMM tarafından 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. Cumhurbaşkanı seçilen Özal, 9 Kasım 1989’da başladığı bu misyonda, ekonomik alanda attığı kıymetli adımların yanı sıra devrin büyük problemleri ortasında yer alan terörle gayret konusunda da farklı strateji izledi.

İlk kere sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun tahlili için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.

Cinayet savları üzerine mezarı açıldı

Turgut Özal, 17 Nisan 1993’te 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük seyahatten sonra Cumhurbaşkanlığı periyodunda vefat etti.

Ölümünden 19 yıl sonra 2012’de “cinayet sonucu öldüğü” savları üzerine otopsi için Özal’ın mezarı açıldı.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna nazaran, mevcut bilgi ve bulgularla Özal’ın kesin mevt sebebinin tespit edilemediğini bildirdi.